W kręgu Kremerów - Paulina Barańska
Potomkowie niemieckiego krawca przybyłego do Polski w XVIII wieku okazali się wybitnymi przedstawicielami krakowskiego środowiska intelektualnego i artystycznego. Wśród nich można wymienić choćby uwiecznionego na kartach Wesela Wyspiańskiego poetę Lucjana Rydla, wybitnego językoznawcę Kazimierza Nitscha czy współtwórcę „krakowskiej szkoły historycznej” – Stanisława Smolkę.
Ojciec braci Kremerów – Joseph – przybył z Opawy do Krakowa w 1796 roku. Mistrz krawiecki stał się w przyszłości głową rodu, który na trwałe zapisał się w historii miasta. Synowie Kremera otrzymali staranne wykształcenie. Józef zasłynął jako filozof, historyk sztuki i prekursor psychologii. Karol trudnił się pracą architekta i konserwatora. Aleksander natomiast poświęcił się medycynie. W kamienicach należących do członków rodziny organizowano przedstawienia teatralne, koncerty czy bale. W ciągu dwóch stuleci Kremerowie stali się jednym z ważniejszych rodów Krakowa.
Kolejni potomkowie niemieckiego krawca okazali się wybitnymi przedstawicielami krakowskiego środowiska intelektualnego i artystycznego. Wśród nich można wymienić choćby uwiecznionego na kartach Wesela Wyspiańskiego młodopolskiego poetę Lucjana Rydla; nazywanego „ojcem polskiej dialektologii” wybitnego językoznawcę i profesora Uniwersytetu Jagiellońskiego Kazimierza Nitscha oraz jego brata – Romana – profesora bakteriologii Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz późniejszego rektora Akademii Stomatologicznej w Warszawie; Stanisława Smolkę współtwórcę tzw. „krakowskiej szkoły historycznej” czy Karola Estreichera – znakomitego badacza literatury i teatru, przewodniczącego Komisji Bibliograficznej Akademii Umiejętności. Od 4 do 26 lutego w sali wystawowej Biblioteki Jagiellońskiej można było oglądać poświęconą rodowi ekspozycję zatytułowaną W kręgu Józefa Kremera. Wkład rodziny Kremerów w kulturę i naukę Krakowa.
Wernisaż
wstawowy odbył się 3 lutego 2016 roku. Całość wydarzenia była efektem
współpracy Biblioteki Jagiellońskiej oraz Instytut Historii Sztuki Uniwersytetu
Jagiellońskiego i powstała jako część realizowanego w Instytucie Historii
Sztuki w ramach Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki projektu Józef Kremer (1806-1875). Ekspozycji
towarzyszyła także prezentacja prac uczestników konkursu na plakat wystawy oraz
okładkę książki, która podsumowuje najnowsze badania nad dorobkiem Józefa
Kremera. Publikacja ukaże się jeszcze w tym roku.
Wchodzące w skład wystawy eksponaty oraz ilustracje – wśród których szczególne miejsce zajmował zbiór korespondencji odnaleziony w 2015 roku w Archiwum Zgromadzenia Księży Misjonarzy – są własnością między innymi Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych, Archiwum Narodowego w Krakowie oraz redakcji Polskiego Słownika Biograficznego. Swoim patronatem honorowym objęli wystawę Rektorzy Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie i Prezes Polskiej Akademii Umiejętności. Główna część ekspozycji, której kuratorami byli dr Urszula Bęczkowska oraz Jacek Maj, została poświęcona Józefowi i jego dwóm braciom – Karolowi oraz Aleksandrowi.
Szczególny genius loci Krakowa
kształtował się w mieście przez stulecia nie tylko za sprawą starych murów.
Potrzeba było czegoś więcej. Wybitnych ludzi, którzy na trwałe zdecydowali się
związać swoje życie ze stolicą Małopolski i stworzyli jej niepowtarzalną
atmosferę. Historyk Ambroży Grabowski pisał o synach Josepha Kremera, że choć rodzice byli Niemcy […] wychowali trzech
synów na najprawdziwszych Polaków. Choć to dość banalna refleksja – warto wciąż
mieć na uwadze, że jedno z najważniejszych historycznie polskich miast w
ogromnym stopniu zawdzięcza swój
dzisiejszy status tradycyjnej otwartości i wielokulturowości. Wystawa
organizowana przez Bibliotekę Jagiellońską i Instytut Historii UJ była
doskonałym pretekstem, żeby o tym przypomnieć.
Paulina Barańska
