UE-Rosja. Związek (nie)partnerski - Adrian Musiał

Dlaczego Gerhard Schröder chodził z Władimirem Putinem do sauny? Dlaczego polska wódka jest tańsza od wódki kaliningradzkiej? Dlaczego Unia Europejska prowadzi „papierkową politykę”? Pytania te stały się punktem wyjścia do dyskusji toczonych w gronie naukowców z Polski, Niemiec i Rosji, podczas konferencji „Unia Europejska - Rosja. Drogi wyjścia z kryzysu. Punkt widzenia Niemiec, Polski i Rosji”, która odbyła się w Poznaniu w dniach 23-24 czerwca br.

Temat konferencji jest jak najbardziej aktualny, bowiem problem współpracy Unii Europejskiej i Rosji jest ciągle żywy i  nastręcza wiele trudności. Podczas szczytów i spotkań dyplomatycznych podkreśla się, że każda ze stron chce relacji partnerskich, jednak co jakiś czas uwidaczniają się różnice we wzajemnym postrzeganiu kwestii najważniejszych dla państw regionu.

Podczas dwudniowej konferencji naukowcy z Polski, Niemiec i Rosji wspólnie zastanawiali się nad najważniejszymi zagadnieniami we wzajemnych relacjach pomiędzy tymi państwami i nad działaniami podejmowanymi dla współpracy UE i Rosji. Tematyka referatów była zróżnicowana, podobnie jak prezentowane stanowiska. Dużym atutem konferencji była to, że uczestnicy mogli poznać różne punkty widzenia, z jednej strony mając intelektualistów polskich i niemieckich, znających sytuację panującą w UE, z drugiej zaś Rosjan i ich postrzeganie polityki własnego kraju i jednocześnie UE. Taka wymiana doświadczeń jest o wiele bardziej cenna, niż dyskusje prowadzone w obrębie jednej ze stron, nawet jeżeli prelegenci prezentowaliby różne stanowiska.

Prof. Jadwiga Kiwerska do toczonych dyskusji dołożyła jeszcze stanowisko Stanów Zjednoczonych i dokonała analizy wzajemnych relacji i prowadzonej polityki w ramach trójkąta USA-UE-Rosja. Jej zdaniem pomiędzy Białym Domem i Kremlem ciągle trwa wojna, chociaż nie należy jej rozumieć w sensie dosłownym. Zauważyła także, że jeśli chodzi o stosunki UE-Rosja to mają one pragmatyczny charakter i w zdecydowanej mierze są warunkowane przez kwestie gospodarcze. Zupełnie inaczej wyglądają relacje USA-Rosja, ponieważ opierają się przede wszystkim na wartościach globalnych, w szczególności dotyczą bezpieczeństwa i to wokół tego zagadnienia toczą się częste spory. Wszyscy rozumieją bowiem, że bez Rosji nie da się zbudować trwałego systemu równowagi w Europie, a tym bardziej na świecie.

Krytyczne stanowisko co do roli i pozycji UE na arenie międzynarodowej, prezentowała  dr Beata Przybylska-Maszner, której zdaniem zasięg oddziaływania Unii w skali globalnej systematycznie słabnie. Nawet jeżeli Wspólnota osiąga krótkotrwałe sukcesy, to mogą one przerodzić się w długotrwałe kryzysy. Zdaniem badaczki, Unia prowadzi „papierkową politykę”, która nie do końca przynosi rezultaty.

Podczas konferencji nie mogło zabraknąć także referatów podejmujących tematykę Ukrainy i aneksji Krymu. Prof. Łukasz Donaj prezentując swoje stanowisko w odniesieniu do roli jaką Ukraina spełnia w polityce Rosji w XXI wieku, potwierdził obiegowe opinie o tym, że Rosja traktowała Ukrainę jako państwo sezonowe, co wyjaśnia późniejsze posunięcia Kremla.

Po każdej części obrad plenarnych odbywała się żywa dyskusja, podczas której prelegenci mieli możliwość odnieść się do tez prezentowanych przez swoje koleżanki i swoich kolegów oraz odpowiadać na pytania związane z własnym wystąpieniem. Co prawda nie udało się znaleźć jednoznacznej odpowiedzi na pytanie o to, kiedy stosunki Unii Europejskiej i Rosji staną się partnerskie nie tylko z definicji, ale także na poziomie realnych działań, jednak żywa wymiana myśli i doświadczeń uczestników wydaje się być krokiem przybliżającym do wyjścia z tego kryzysu.

Do wygłoszenia referatu zostali zaproszeni:  prof. dr hab. Jochen Franzke, ( UP, Poczdam), prof. dr Andrej Kinyakin, (RUDN, Moskwa), prof.zw. dr hab. Erhard Cziomer, (AFM- Kraków),

prof. dr hab. Beata Molo, (AFM, Kraków), prof. dr hab. Andrzej Stelmach, prof. dr Vasily Fedortsev (RISF,Kaliningrad), Sebastian Marx, (UP,Poczdam), prof. zw. dr hab. Piotr Mickiewicz, (DSZW, Wrocław, AMW Gdynia), prof. dr hab. Andrzej Podraza (KUL Lublin), prof. dr hab. Mieczysław Stolarczyk, (UŚ- Katowice), dr Radosław Grodzki, (IZ, Poznań), prof. dr hab. Maciej Walkowski, prof. zw. dr hab. Jadwiga Kiwerska, (IZ, Poznań), dr Galina Nikiporets-Takigawa (RPUS, Moskwa), prof. dr Sergey Stepanov, (RUDN, Moskwa), prof. zw. dr hab. Bogdan Koszel, (UAM, Poznań), prof. dr hab. Łukasz Donaj (UAM, Poznań), dr Adam Barabasz, (UAM-Poznań), prof. dr hab. Michał Kosman,(UKW, Bydgoszcz), prof. dr hab. Izabela Janicka, (UE, Poznań), prof. dr Aleksiej Skowikow, (UP,Woroneż), dr Dominika Narożna/prof. dr hab. Wojciech Nowiak, dr Beata Przybylska-Maszner, (UAM, Poznań), prof. zw. dr hab. Andrzej Sakson,( UAM, Poznań), dr Marcin Piechocki (UAM, Poznań), mgr Joanna Jancz, ( UAM, Poznań).

Miejscem obrad był Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu.

Adrian Musiał