Wolność kochać ponad wszystko - relacja Ani Stańczak

18. Wielkanocny Festiwal Ludwiga van Beethovena odbywa się pod hasłem „Beethoven i idea wolności”. – Trzeba o nią walczyć na każdym polu. – twierdził kompozytor, o tę zewnętrzną, czemu dał wyraz w swoim życiu, lecz także wewnętrzną – w twórczości.

– Wolność kochać ponad wszystko. – pisał w młodzieńczym notatniku Ludwik van Beethoven. Był jednym z pierwszych kompozytorów, którego twórczość tak silnie związana jest z ideami wolności i niepodległości. To artysta przełomu – nawiązując zarówno do oświecenia, jak i do haseł rewolucji francuskiej, jest również prekursorem myślenia romantycznego. Prof. Tomaszewski dokonał porównania niemieckiego wirtuoza z Fryderykiem Chopinem.

W twórczości Chopina, w przeciwieństwie do Beethovena,  próżno szukać heroicznych tematów, utworów okolicznościowych czy patriotycznych deklaracji słownych, w jego muzyce wolność po prostu słychać. Chopin dystansował się od Beethovena, twierdząc, że jest dla niego zbyt „monumentalny”. Jednak swoistej fascynacji jego twórczością nie potrafił ukryć. Gdy zaznajamiał się z twórczością Beethovena, był szczerze zaskoczony i zszokowany. Później grał także jego sonaty, a nawet odbył długą podróż, by móc posłuchać IX Symfonii.

Mimo różnic, które ich dzielą, umiłowanie wolności i myśl o dziele, będącym wyrazem swobody artystycznej, są widoczne u obu. Ich utwory cechowała niepowtarzalność, oryginalny charakter i nieskrępowana wyobraźnia. Beethoven przetarł drogę polskiemu pianiście, usuwając z niej zależność od przyjętych reguł i konwencji. – Ośmielił go swoim przykładem. Dał impuls do działania twórcy w pełni wolnego, twórcy „mówiącego siebie”. – mówił prof. Tomaszewski.

Corocznie w ramach festiwalu organizowane są dwa wydarzenia, towarzyszące głównemu programowi. Obok wystawy szkiców, manuskryptów i pierwodruków w Bibliotece Jagiellońskiej, jest to muzyczno-naukowo-humanistyczne spotkanie. W tym roku 9. Międzynarodowe Sympozjum Muzykologiczne. Beethoven między muzyką Północy i Południa, odbyło się w dniach 7-8 kwietnia w warszawskiej Zachęcie. Przewodniczącym był prof. dr hab. Mieczysław Tomaszewski, który drugi dzień konferencji otworzył referatem pt. Beethoven i idea wolności. Refleksje z Chopinem w tle.

Program festiwalu jest niezwykle urozmaicony, a wydarzenia dedykowane są szerokiej publiczności, nie tylko znawcom i koneserom. Znalazło się w nim siedemnaście koncertów symfonicznych, kameralnych i recitali, w tym jedyna opera Beethovena pt. Fidelio. Prawdopodobnie to pierwszy utwór o wymowie politycznej, w dziejach tego gatunku. Chwali opór wobec tyranii i opiewa wolnego ducha.

Zagrają najsłynniejsze orkiestry, m.in.Royal Philharmonic Orchestra z Londynu, czy Rotterdam Philharmonic Orchestra. Ponadto zespoły kameralne, dyrygenci i soliści z Europy i świata. Wydarzenie to stanowi wielką gratkę dla „smakoszy” muzyki poważnej, a na tegoroczny Wielkanocny Festiwal Ludwiga van Beethovena będą mogli się wybrać jej miłośnicy nie tylko z Warszawy, lecz także: Krakowa, Gdańska, Szczecina, Olsztyna, Opola, Poznania i Radomia.

Festiwal zakończy się 18 kwietnia koncertem Leipziger Streichquartett oraz utworem Josepha Haydna pt. Siedem ostatnich słów Chrystusa na krzyżu. Oratorium to po raz pierwszy wykonano w II połowie XVIII wieku w Katedrze Santa Cruz w Kadyksie, właśnie w Wielki Piątek.

Anna Stańczak