Brzmienie Ziemi - relacja Agnieszki Kaniewskiej

Koncert performatywny Geo sound future powstał, by pokazać muzyczną interpretację dziejów Ziemi. Opisano w nim historię, która zaczęła się 50 milionów lat temu wraz z powstaniem pierwszych złóż węgla w eocenie, a zakończy się w dalekiej przyszłości.  To, jak wtedy będzie wyglądała Ziemia, starali się przełożyć na język partytury uczniowie z polskich i niemieckich szkół.

W projekcie uczestniczyło pięćdziesięcioro uczniów z Niemiec i Polski, z których większość mieszka w Saksonii i południowej Polsce, w bliskim sąsiedztwie kopalni węgla. Dzieci, obcując na co dzień z krajobrazem górniczym, miały zastanowić się, czym jest węgiel, jakie biologiczne i chemiczne procesy musiały zajść przez ostatnie 50 milionów lat, od momentu, gdy zaczął powstawać, a swoją wiedzę i  refleksje przekazać muzyką. Powstała kompozycja internetowa,  która jest muzycznym zapisem geologicznych dziejów Ziemi.   Stworzona została nie tylko przez uczniów i prowadzących ich nauczycieli, ale i internautów. Młodzi muzycy spotykali się przez cały rok w mniejszych, około 5-osobowych grupach i tworzyli krótkie utwory tzw. ‘elements’, które później zagrane zostały razem na koncercie uczniów w krakowskim Teatrze Nowa Łaźnia.  Wsparła ich Orkiestra Kameralna Mendelssohna z Lipska pod dyrekcją Barbary Ruchy. Przedstawiono pięć kilkunastominutowych wizji nowoczesnego świata, autorstwa grup kompozytorskich z Markkleeberg, Krakowa, Drezna, Zgorzelca i Lipska.

Inspiracją do przełożenia dźwięków natury na język nut był dla uczniów wykład filozofa Felixa Ekardta na temat związków między zmianami klimatycznymi, stylem życia i ekonomią. Poznali też szerokie spektrum dźwięków powstających w elektrowni węglowej: hałas maszyn, terkot taśm, szum wody w wieży chłodniczej. W muzyce granej podczas koncertu słychać było wyraźne te wpływy industrialnych brzmień, często granych na niekonwencjonalnych instrumentach, jak plastikowa butelka czy miotła. Większość utworów wibrowała niepokojem, były w nich skrzypienia i piski , ale mimo to bardzo dobrze komponowała się z klasycznymi kompozycjami wykonywanymi przez orkiestrę z Lipska.

Koncert miał formę wielowymiarowego performance’u, w którym ważną rolę obok muzyki grało światło i kolor. Wystąpienia muzyczne przeplatane były krótkimi inscenizacjami o tematyce ekologicznej, w formie pantomimy i monodramu. Uczniowie jednak nigdy nie opowiadali się po stronie ekologów lub zwolenników szybkiej industrializacji miast, jedynie pokazywali możliwe ścieżki wyboru. W całym projekcie, pomimo tego, że w oczywisty sposób miał służyć edukacji ekologicznej, nie widać zresztą nachalnej agitacji za wyborem  „zielonych” rozwiązań.

Widzowie, ubrani w białe stroje, symbolizujące wolny od zanieczyszczeń świat przyszłości, siedzieli wraz z muzykami w otwartej przestrzeni. Wyposażeni w alternatywne instrumenty mogli włączyć się w tworzenie dźwięków przyszłości. W sali znajdowały się też trzy czarne filary, na których mogli pozostawić własną interpretację przyszłości wykorzystując do tego wieszaki na ubrania, spinacze i metalowy drut. Projekt realizowany był od listopada 2012 r. do maja 2014 r dzięki wsparciu finansowemu sponsorów, między innymi Europa Fӧrdert Sachsen, Fundacji Współpracy Polsko-Niemieckiej, Polnisches Instiut Leipzig. Uczniowie uczestniczyli w cotygodniowych zajęciach i spotykali się na siedmiu wspólnych warsztatach.  Rezultaty ich pracy: zdjęcia, pliki audio, dokumentację video można obejrzeć na stronie www.geo-sounds.de

Agnieszka Kaniewska