drukuj

Wilimowski na spalonym? – Piłkarski panel z okazji 100. rocznicy urodzin śląskiego Pelé

16.06.2016, godz. 17.00: Przed meczem POLSKA – NIEMCY na słynnym Stade de France o godz. 21.00, przypomnimy wyjątkową historię piłkarskiego geniusza z Górnego Śląska. Kim był niegdysiejszy król strzelców reprezentacji Polski i Niemiec Ernest Wilimowski? Jaką rolę odgrywa w dzisiejszej, polsko-niemieckiej pamięci piłkarskiej? Czy jego historia pozwala zrozumieć złożone losy ludzi pogranicza na tle stosunków polsko-niemieckich w XX wieku?

O genialnym piłkarzu z Górnego Śląska rozmawiać będą:

  • chorwacki pisarz Miljenko Jergović, który przedstawi fragmenty wydanej niedawno książki „Wilimowski”,
  • Stefan Szczepłek, dziennikarz sportowy („Rzeczpospolita”),
  • Thomas Urban, dziennikarz („Süddeutsche Zeitung”) i autor książki „Czarny orzeł, biały orzeł. Piłkarze w trybach polityki” oraz
  • dr Marcin Wiatr, pracownik Instytutu im. Georga Eckerta ds. Międzynarodowych Badań nad Podręcznikami w Brunszwiku, współautor wystawy „Górnoślązacy w polskiej i niemieckiej reprezentacji narodowej w piłce nożnej – wczoraj i dziś. Sport i polityka na Górnym Śląsku”.

Spotkanie poprowadzi Cornelius Ochmann, Dyrektor Fundacji Współpracy Polsko-Niemieckiej.

 

 PROGRAM

17:00 Centrum Konferencyjne Zielna, ul. Zielna 37, Warszawa

              Rozpoczęcie spotkania, wprowadzenie
              Miljenko Jergović czyta fragmenty książki „Wilimowski”

17.15     Dyskusja panelowa pt. „Wilimowski na spalonym?”

Stefan Szczepłek, dziennikarz sportowy („Rzeczpospolita”),
Thomas Urban, dziennikarz („Süddeutsche Zeitung”) i autor książki „Czarny orzeł, biały orzeł. Piłkarze w trybach polityki”
dr Marcin Wiatr, Instytut im. Georga Eckerta ds. Międzynarodowych Badań nad Podręcznikami w Brunszwiku

Moderacja: Cornelius Ochmann, dyrektor Fundacji Współpracy Polsko-Niemieckiej

Organizatorzy zapewniają tłumaczenie symultaniczne. Uprzejmie prosimy o potwierdzenie przybycia do 15.06 mailem na adres: magdalena.przedmojska@fwpn.org.pl


21.00     Ambasada Republiki Federalnej Niemiec w Warszawie
Public Viewing: mecz POLSKA – NIEMCY na Euro 2016

Wejście od godz. 20.00.

Uwaga! Obowiązuje osobne zaproszenie. Prosimy o rejestrację mailem na adres: pr-100@wars.diplo.de.

23 czerwca 1916 r., w niemieckim Kattowitz (Katowice) na świat przyszedł Ernst Otto Pradella, znany później jako Ernest Wilimowski albo po prostu „Ezi”. Po 1922 roku, gdy ta przemysłowa część Górnego Śląska wraz z Katowicami znalazła się w granicach odrodzonej Polski, Wilimowski zawładnął sercami polskich kibiców. Nic dziwnego, był najbardziej bramkostrzelnym piłkarzem śląskich klubów – najpierw należącego do mniejszości niemieckiej w Polsce 1. FC Kattowitz, potem Ruchu Chorzów – oraz najjaśniejszą gwiazdą reprezentacji Polski, dla której rozegrał 22 mecze strzelając… 21 goli. Podczas wojny ośmiokrotnie zagrał w reprezentacji narodowej Niemiec, zdobywając 13 bramek. Jego debiut w niemieckiej jedenastce, ze swastyką na koszulce, miał miejsce 1 czerwca 1941 roku w Bukareszcie w meczu z Rumunią. W zwycięstwie z wynikiem 4:1 Niemcom pomogły dwa fantastyczne gole Willimowskiego. Nic dziwnego, że Górnoślązak zawładnął sercami także niemieckich kibiców. Fritz Walter, legenda niemieckiego futbolu i mistrz świata z 1954 r., reprezentacyjny kolega „Eziego”, powiedział o nim, że to „chyba jedyny piłkarz na świecie, który zdobywał więcej bramek, niż miał szans”.

Po 1945 r. za grę dla nazistowskich Niemiec oraz służbę w Wehrmachcie „Ezi”, podobnie jak wielu innych śląskich piłkarzy, został wyklęty i zapomniany. Do dziś dla jednych to zdrajca i folksdojcz, dla innych – piłkarski geniusz z Katowic, wyprzedzający talentem legendarnego Pelé. Chorwacki pisarz Miljenko Jergović w książce „Wilimowski” pisze o nim tak: „W tamtych latach […] Ernest Wilimowski mówił o sobie, że jeśli chodzi o narodowość, jest Górnoślązakiem – ani Polakiem, ani Niemcem. Albo ściślej, i Polakiem, i Niemcem. […] Między dwoma narodami niejednakowej liczebności, o różnej historii i kulturze, o odmiennych zbiorowych instynktach i narodowych maniach żyli Górnoślązacy, którzy i jednych, i drugich znali od środka, czuli ich. Oni, wśród Polaków Niemcy, wśród Niemców Polacy, byli – w późniejszym rozumieniu – żywą figurą i metaforą tolerancji. Swoimi indywidualnymi losami, ale i wspólną górnośląską tożsamością wrośli między sąsiednie tak różne narody niby jakiś żywy cud.”

Rzeczywiście, historia Górnego Śląska i jego mieszkańców przypomina „europejskie“ boisko, gdzie o wyniku meczu przesądza nie tylko taktyczny manewr i talent graczy. Często decyduje przypadek, zaskakujące zwroty sytuacji oraz sędziowie podejmujący nie zawsze obiektywne decyzje. Zdarzają się też gole, w tym samobójcze, i złośliwe faule, momenty pełne napięcia i dramatyzmu, ale ostatecznie wynik końcowy raczej nie zadawala nikogo… Niegdyś obowiązywały tu klarowne, wąsko wytyczone granice. Ale raczej nie wyznaczały one przestrzeni do gry, jak to czynią linie piłkarskiego boiska. Te granice wyznaczały raczej dwa pytania: grasz dla nas czy przeciwko nam? Bowiem na Górnym Śląsku polsko-niemieckie, polsko-czeskie czy europejskie konflikty XX stulecia przeorały także piłkarskie boiska pozostawiając za sobą głębokie doły. Nie brakowało tu wymuszonych linii podziałów czy zakazanych piłkarskich przyjaźni, które mimo wszystko przetrwały wszelkie podziały narodowe. Nie brakowało tu także wybitnych piłkarzy, którzy dokonywali trudnych wyborów, mało zresztą zrozumiałych dla ludzi spoza regionu a często interpretowanych jako dwulicowe.

Partnerzy projektu: Fundacja Współpracy Polsko-Niemieckiej, Ambasada Republiki Federalnej Niemiec w Warszawie, Książkowe Klimaty.


Nagranie debaty w mediatece FWPN

Zdjęcia z debaty


Pięć fragmentów książki Miljenko Jergovicia, Polskie Radio II http://www.polskieradio.pl/211/3843/Artykul/1628128,Wilimowski

Recenzja książki Miljenko Jergovicia „Wilimowski”, POLITYKA http://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/kultura/ksiazki/1659718,1,recenzja-ksiazki-miljenko-jergovic...

Recenzja książki Miljenko Jergovicia „Wilimowski”, Newsweek http://www.newsweek.pl/miljenko-jergovic-wilimowski-recenzja-ksiazki,artykuly,382750,1,z.html

„Das Spiel war sein Leben – 100 Jahre Ernst „Ezi“ Willimowski“. Ausstellung und Veranstaltungen zum 100. Geburtstag des deutsch-polnischen Jahrhundertspielers http://willimowski.football/

„Der doppelte Nationalspieler”, WDR http://www1.wdr.de/radio/wdr5/sendungen/neugier-genuegt/ernst-willimowski-100.html

"Wilimowski" Miljenko Jergovicia, czyli książka o piłkarzu, który przegrał z losem 5:6, Gazeta Wyborcza http://wyborcza.pl/1,75410,20281190,wilimowski-miljenko-jergovicia-czyli-ksiazka-o-pilkarzu.html

Der doppelte Wunderstürmer, Der SPIEGEL http://www.spiegel.de/einestages/ernst-willimowski-nationalspieler-fuer-polen-und-deutschland-a-1095...

Kowalski & Schmidt, ARD http://programm.ard.de/?sendung=2820517826119132

Lidia Ostałowska: Fusbal ponad granicami, Gazeta Wyborcza http://katowice.wyborcza.pl/katowice/1,35055,20253585,lidia-ostalowska-fusbal-ponad-granicami.html

Wilimowski – przed burzą, Rzeczpospolita http://www.rp.pl/Plus-Minus/304159987-Wilimowski-Przed-burza-.html?template=restricted

Wilimowski Jergovicia obrazem upadającej Europy http://sportowaksiazkaroku.pl/wilimowski-jergovicia-obrazem-upadajacej-europy/

Wilimowski – lektura z tragiczną historią piłkarza w tle, Radio Gdańsk http://radiogdansk.pl/index.php/sport/item/42303-wilimowski-lektura-z-historia-pilkarza-w-tle.html 

Brasilien – Deutschland 1:7 „Wenn Fußball zu Kunst wird“ – kommentiert von Miljenko Jergovic, https://www.ard-wien.de/2014/07/09/brasilien-deutschland-17-wenn-fussball-zu-kunst-wird-kommentiert-...  

„Skąd Wilimowski”, E-Radar, http://e-radar.pl/pl/magazyn/08-2015/skad,wilimowski.html