Zdzisław Jurkiewicz. Die Sonne in der Küche

Ośrodek Kultury i Sztuki we Wrocławiu oraz TOP w Berlinie zapraszają na wystawę Zdzisława Jurkiewicza, artysty, którego mieszkanie w latach 70. stało się wręcz swoistą kapsułą-laboratorium i ogrodem botanicznym jednocześnie. Jurkiewicz prowadził z okna swojego pokoju obserwacje astronomiczne. W tym samym czasie w małej kuchni zastawił swoistą „pułapkę” na słońce i stworzył jej fotograficzny zapis. Tak powstała praca „Słońce 1.VII.1972”. Pełny tekst kuratorski poniżej. ---- Zdzisław Jurkiewicz od 1964 r. mieszkał i pracował w niewielkim mieszkaniu przy ul. Łaciarskiej we Wrocławiu i to właśnie ono było figurą łączącą ze sobą poszczególne aspekty twórczości artysty, a nawet czymś więcej: centralnym punktem, w którym przecinały się liczne, zajmujące go i inspirujące sprawy i wątki. To tam powstały wszystkie prace, które można zobaczyć na wystawie: obiekty i zdjęcia, ale mowa tu oczywiście o czymś znacznie więcej niż tylko tradycyjnie rozumiana rola i funkcja pracowni artystycznej, nie chodzi także o genius loci. W latach 70. mieszkanie stało się wręcz swoistą kapsułą-laboratorium i ogrodem botanicznym jednocześnie. Jurkiewicz prowadził z okna swojego pokoju obserwacje astronomiczne. W tym samym czasie w małej kuchni zastawił swoistą „pułapkę” na słońce i stworzył jej fotograficzny zapis. Tak powstała praca „Słońce 1.VII.1972” (1972) – na sekwencji czarno-białych zdjęć widzimy słoneczną tarczę na kuchennej ścianie w otoczeniu zwykłych przedmiotów, naczyń, szczypiorku w słoiku. Jest to zarówno jedna z najważniejszych prac artysty, jak i kluczowa praca na wystawie, ponieważ świetnie ukazuje to, w jaki sposób w pracach Jurkiewicza dochodziło do spotkania tego co odległe, nieosiągalne, z tym co bliskie, codzienne, zwykłe. Ta strategia, którą artysta przyjął ponad 50 lat temu, oparłszy swoją twórczości na mikro- i makro-obserwacjach codzienności we wszystkich jej przejawach czynionych w przestrzeni swojego mieszkania, w szczególny sposób rezonuje z globalną sytuacją, w jakiej znaleźliśmy się wszyscy w związku z pandemią, która rozpoczęła się na początku 2020 roku i trwa nadal. Od kilkunastu miesięcy „zostajemy w domu” w myśl popularnego na początku pandemii hasła z mediów społecznościowych. Skończyły się nasze nie tak dawne podróże odbywane z łatwością w ciągu pół doby na inny kontynent, na drugi koniec świata. Dlatego właśnie postawa i działalność Jurkiewicza, łącząca obie sfery życia: prywatność i twórczość, oparta na otwarciu na rzeczywistość i jej uważne kontemplacyjne obserwowanie, oparta na ciekawości i chęci poznania, która może zostać zaspokojona tu i teraz, w każdym miejscu, w którym się znajdujemy, bez konieczności odbywania podróży na inny kontynent bądź na inną planetę, jest tak aktualna. ---- Seit 1964 lebte und arbeitete Zdzisław Jurkiewicz in einer kleinen Wohnung in der Łaciarska-Straße in Wrocław und es war eine Figur, die verschiedene Aspekte des Werkes des Künstlers miteinander verband, und noch etwas mehr: sie war ein Zentralpunkt, an dem sich alle für ihn interessanten, so zahlreichen Themen und Motive, kreuzten. In dieser Wohnung in der Łaciarska-Straße entstanden alle Kunstwerke, die man in der Ausstellung sehen konnte: Objekte, Gemälde und Fotografien. Natürlich diese Wohnung geht weit über die traditionell verstandene Rolle und Funktion eines Kunstateliers hinaus, dabei geht es auch nicht nur um den genius loci. So wurde die Wohnung von Jurkiewicz in den 70er Jahren auch zu einer Art Beobachtungskapsel, einem Labor und einem botanischen Garten zugleich. Jurkiewicz führte von seinem Zimmerfenster aus astronomische Beobachtungen durch. Gleichzeitig stellte in seiner Küche eine Art Sonnenfalle auf und hielt sie fotografisch fest. So ist das Kunstwerk Słońce 1.VII.1972 (1972) entstanden – in einer Folge von Schwarz-Weiß-Fotografien sehen wir eine Sonnenscheibe an einer Küchenwand, umgeben von gewöhnlichen Gegenständen, Geschirr, Schnittlauch in einem Glas. Es ist sowohl eines der wichtigsten Werke des Künstlers als auch das Schlüsselwerk der Ausstellung Ereignisse, weil es perfekt zeigt, wie in Jurkiewiczs Werken das Ferne, das Unerreichbare mit dem Nahen, dem Alltäglichen, dem Gewöhnlichen zusammenkam. Jurkiewiczs Strategie, die er vor mehr als 50 Jahren angenommen hatte – indem er sein Werk auf Mikro- und Makrobeobachtungen des alltäglichen Lebens in all seinen Erscheinungsformen angesiedelte, die er in seiner Wohnung durchgeführt hatte – schwingt in besonderer Weise in der globalen Situation mit, in der wir uns alle aufgrund der Pandemie befinden, die Anfang 2020 begann und immer noch andauert. Seit mehreren Monaten „bleiben wir zu Hause”, wie ein zu Beginn der Pandemie beliebter Slogan in den sozialen Medien lautete. Vorbei sind unsere noch gar nicht so lange zurückliegenden Reisen zu einem anderen Kontinent, an ein anderes Ende der Welt, die leicht in einem halben Tag zu bewältigen waren. Gerade deshalb sind Jurkiewiczs Haltung und sein Wirken, die das Private und das Schöpferische verbinden, und auf der Offenheit gegenüber der Realität und ihrer aufmerksamen, kontemplativen Beobachtung, auf Neugier und dem Verlangen nach Wissen basieren, das hier und jetzt erfüllt werden kann, egal wo wir uns gerade befinden, ohne auf einen anderen Kontinent oder einen anderen Planeten reisen zu müssen, heute so aktuell sind. ----- Organizer: Culture and Art Centre in Wrocław – Cultural Institution of the Lower Silesia Region Co-organizer: TOP e. V. Association for the Promotion of Cultural Practice Co-financed by the Lower Silesian Voivodship Government and the Polish-German Cooperation Foundation Honorary Patronage: Cezary Przybylski - Marshall of the Lower Silesian Voivodship Artworks loaned by private collectors and The Zachęta Lower Silesian Society for the Encouragement of Fine Arts