Nowa edycja miasteczka Poznań

Tematem numeru jest Wielka Wojna i udział w niej żydowskich żołnierzy zaboru pruskiego. Małgorzata Grzywacz i Andrzej Pakuła przypominają wybuch wojny, nazwiska poległych Żydów z Poznania. Piszemy o poecie, Walterze Heymannie, jednym z najciekawiej zapowiadających się twórców żydowskich młodego pokolenia, który zginął na froncie w 1915 roku. Wśród żołnierzy był też Ernst Tollera z Szamocina, słynny dramaturg, rewolucjonista i pacyfista. Okropności wojny zmieniły go i już w 1915 r., w liście do studentów z Haidelbergu, wzywał do akcji przeciw wojnie i militaryzmowi. Przypominamy publikację „Listów wojennych poległych Żydów niemieckich”, która po raz pierwszy ukazała się w 1935 roku. Jednym z autorów listów był najbardziej znany lotnik Wielkiej Wojny Wilhelm Frankl. Jego imię nosi dzisiaj 74 dywizjon lotniczy Bundeswery. Zginął w 1917 roku. Określany jako machabejski lotnik stał się wzorem odwagi żydowskich żołnierzy. Sięgamy także do pionierskiej, bo wydanej w 1922 r. w Berlinie, pracy omawiającej udział Żydów w Wielkiej Wojnie. Jej autorem był Heinrich Silbergleit, dyrektor Urzędu Statystycznego. Blok tekstów zamyka artykuł Barbary Kalinowskiej-Wójcik „Żydzi na Górnym Śląsku w czasie I wojny światowej”.   

W numerze przeczytamy rozmowy z prof. Katarzyną Kuczyńską-Koschany o jej książce „Wsje poety Żydy”; z prof. Anną Nasiłowską o Sprawiedliwych i podróży do Jerozolimy; z prof. Januszem Marciniakiem z Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu  o „naszych podwórkach”, pamięci i artystycznych projektach. Anka Grupińska pisze o Cywii Lubetkin, Krzysztof Niweliński o poezji Szmula Halkina, a prof. Barbara  Olech o opowiadaniach Jadwigi Maurer. Polecamy artykuły Piotra Foreckiego i Karoliny Sobczak zainspirowane publikacją Centrum Badań nad Zagładą („Klucze i kasa”).

"Miasteczko" pisze o wielu wydarzeniach: wystawie Teresy Żarnower w Łodzi, prezentacji niemieckich artystów w Centrum Kultury Zamek w Poznaniu, spektaklu izraelskiego Teatru Clipa na Scenie Roboczej, wystawie poświęconej Wielkiej Wojnie w muzeum żydowskim w Berlinie. W cyklu „Żydówki podwójnie wykluczone” autorki tekstów opowiadają o poetkach jidyszowych i o Rachel Wischnitzer-Bernstein, która na studiach w Heidelbergu postanowiła zostać architektem. Gdy umierała w wieku 104 lat była światowym autorytetem na polu badań sztuki żydowskiej i architektury synagogalnej.

MIASTECZKO POZNAŃ NR 3-4/2014 można zamówić na stronie internetowej redakcji lub kupić w wybranych księgarniach i EMPIKACH, których adresy podajemy na www.miasteczkopoznan.pl

Czasopismo ukazało się przy finansowym wsparciu Fundacji Współpracy Polsko-Niemieckiej.