Kobiece teksty dla teatru

Teatr niemieckojęzyczny należy do tych obszarów współczesnej kultury, który bardzo szybko reaguje na społeczne i polityczne problemy, na toczące się w przestrzeni publicznej dyskursy oraz wyzwania, jakie stoją przed nowoczesnym i globalnym, żyjącym na poły w digitalnej rzeczywistości, społeczeństwem. Wśród twórców przemawiających własnym i donośnym głosem coraz większą grupę stanowią dramatopisarki. Podejmując w swoich tekstach ważne dla kobiet problemy i opowiadając o nich z kobiecego punktu widzenia kontestują zastany porządek społeczny. Ich sztuki dotykają takich tematów jak: małżeństwo, seksualność, religia czy polityka, w których pozycja kobiet została dawno temu wyznaczona przez mężczyzn i w których ewolucja ciągle jest słabo odczuwalna. Autorki przyglądają się też zmianom emancypacyjnym, jakie zaszły w ciągu ostatnich dziesięcioleci i próbują dokonać bilansu start i zysków, jakie przyniosły kobietom wywalczone prawa. Ważnym punktem projektu jest przypomnienie dramatopisarek tworzących w czasach Republiki Weimarskiej, które są ponownie odkrywane i wystawiane bądź wydawane: Anny Gmeyner oraz Eleonory Kalkowskiej. piątek, 6.05.2022 17.00 – czytanie sceniczne sztuki Ewe Benbenek „Bękart tragedii” i spotkanie z autorką. Tłumaczenie: Artur Kożuch Bohaterka sztuki Ewe Benbenek, podobnie jak autorka, wyjechała z rodzicami z Polski do Niemiec jako dziecko. Jej życie naznaczone jest poczuciem braku przynależności. Na jednym jego biegunie znajduje się konserwatywna, przywiązana do katolickich wartości i powracająca do wojennych wspomnień babcia, na drugim matka, niepotrafiąca odnaleźć się w nowej, niewolnej od upokorzeń, rzeczywistości. Narratorka pragnie wyrwać się z tej klaustrofobicznej sytuacji, a swoją frustrację zamienia w swego rodzaju oratorium przepełnione uczuciem gniewu, irytacji i furii. Szczery, mądry i aktualny tekst Ewe Benbenek zdobył w 2021 roku Nagrodę Dramatyczną przyznawaną podczas festiwalu „Stücke” w Mühlheim, na którym prezentowane są najlepsze sztuki obszaru niemieckojęzycznego. 20.00 – czytanie sceniczne sztuki „Złoty interes” Rebekki Kricheldorf i spotkanie z autorką. Tłumaczenie: Jacek Kaduczak Zabawny i przewrotny tekst Rebekki Kricheldorf to współczesna wersja „Kopciuszka”. Trzy dorastające córki trzeba wydać dobrze za mąż. Na matrymonialnym rynku w cenie jest młodość i uroda, które matka zamierza odpowiednio wykorzystać. Wyemancypowany Kopciuszek kontestuje instytucję małżeństwa i sprzeciwia się planom macochy. Autorka osadza swoją sztukę w świecie Instagrama i popkultury, bawi się współczesnym młodzieżowym językiem wplatając w niego cytaty z literatury, filozofii i obowiązującego dyskursu ideologiczno-politycznego. I choć przyświecają jej idee feministyczne pokazuje, że proste i radykalne działania na rzecz wyzwolenia kobiet nie zawsze przynoszą zamierzony skutek i że nie ma złotego środka na osiągnięcie niezależności i równości płci. Prowadzenie spotkań: Martyna Wawrzyniak, Akademia Sztuk Teatralnych sobota, 7.05.2022 17:00 – „Zeittheater” lecture performance – wokół Eleonory Kalkowskiej. 18.00 – czytanie sceniczne sztuki Anne Gmeyner „Automat bufetowy”. Tłumaczenie: Iwona Uberman. Gdzieś na obrzeżach małego miasteczka Adam spotyka nieznaną Evę, udaremniając jej samobójstwo. Mężczyzna wraz z żoną prowadzi restaurację, tytułowy Automat bufetowy, gdzie zbierają się przedstawiciele lokalnej społeczności. Piękna młoda kobieta, która pojawia się w lokalu, niczym katalizator wyzwala w nich ukryte do tej pory emocje: frustracje, niespełnione aspiracje, zawiść czy urażoną ambicję. Każdy pragnie pozyskać jej względy i wykorzystać to do własnych celów. Zapomnianą, lecz bardzo aktualną sztukę Anny Gmeyner, przypomniał wiedeński Burgtheater. Inscenizacja w reżyserii Barbary Frey znalazła wśród 10 najlepszych przedstawień teatralnych obszaru niemieckojęzycznego prezentowanych w ramach przeglądu Theatertreffen w 2021 roku. 19.30 – Łowienie w ciemnych odmętach: Anne Gmeyner i Eleonora Kalkowska - zapomniane dramatopisarki czasu Republiki Weimarskiej. Spotkanie z Lisette Buchholz i Anną Dżabaginą. Prowadzenie: Anna R. Burzyńska, Uniwersytet Jagielloński. Anna Gmeyner urodziła się w Wiedniu w 1902 roku i podobnie jak jej bohaterki sceniczne pozostała outsiderką. Pochodziła z liberalnej rodziny żydowskiej, w 1920 r rozpoczęła studia na Uniwersytecie Wiedeńskim, a pięć lat później przeniosła się do Berlina, gdzie pracowała jako dramatopisarka i dramaturżka w teatrze Erwina Piscatora. Jej krytyczny społecznie i satyryczny tekst „Automat bufetowy” z 1932 z powodzeniem wystawiano na scenach Hamburga, Berlina i Zurychu. Kariera Gmeyner jako dramatopisarki została przerwana po dojściu Hitlera do władzy i przymusowej emigracji. Eleonora Kalkowska urodziła się w 1883 roku w Warszawie i była polsko-niemiecką pisarką. W 1907 roku wydała wznowiony niedawno „Głód życia”, a rok później podjęła studia aktorskie w seminarium Maxa Reinhardta. Pracowała w teatrze we Wrocławiu i w Schauspielhaus w Berlinie. Sławę przyniósł jej dramat „Josef“, wystawiony w 1929 w Dortmundzie i miesiąc później w Berlinie. Jego tematem była sprawa polskiego robotnika Jakubowskiego, straconego w roku 1926 na podstawie fałszywego oskarżenia. Po przejęciu władzy przez Hitlera w 1933 roku była dwukrotnie aresztowana. Po interwencji polskiego konsula wyszła na wolność, a następnie wyemigrowała do Paryża i potem do Londynu. niedziela, 8.05.2022 17.00 - czytanie sceniczne sztuki Sibylle Berg „I na pewno razem ze mną zniknął caly świat“ i spotkanie z tłumaczką. Tłumaczenie Iwona Nowacka „Czy naprawdę uwierzyłyśmy, że uda nam się uratować świat? Zwykle leżałyśmy ozdobione, feministycznymi, marksistowskimi i queerowymi książkami, których tytuły nas przerosły, bo wolałyśmy oglądać seriale.” – to jeden z głosów, jakie pojawiają się w sztuce Sibylle Berg. Kolejny zaś dodaje: „Czy ktoś przygotował nas na zniewagi, których doświadczamy? Że nagle stajemy się kompletnie nieważne? Niewidoczne, nawet jeśli przestrzegamy zasad, tak tych, które stworzono tylko dla kobiet!”. Pełen gniewu, ale i siły, inteligentny i zabawny tekst o kobietach i dla kobiet miał swoją premierę w berlińskim Gorki Theater, był prezentowany w ramach festiwalu „Stücke” w Mühlheim i został wybrany „sztuką roku” w ankiecie krytyków w sezonie 2020/21 przeprowadzonej przez „Theaterheute”. 20.00 - czytanie sceniczne sztuki „Maria Magda” Svenji Violi Bungarten i spotkanie z autorką. Tłumaczenie: Iwona Nowacka Sztuka „Maria Magda” zdobyła w maju 2021 roku główną nagrodę w prestiżowym konkursie nowej dramaturgii Stückemarkt w Heidelbergu. Pisano o niej w prasie niemieckiej, że jest to radykalny tekst feministyczny, zdecydowanie najodważniejszy spośród nominowanych utworów. To dramat wyjątkowy; czasem ponury, z pogranicza snu i jawy, ale nie pozbawiony dystansu i poczucia humoru. Autorka sprawnie bawi się gatunkami science fiction i horroru. Dotyka tematów trudnych: dojrzewania, seksualności, grzechu i winy, świętości, kobiecości, macierzyństwa, władzy i dominacji. (Opis za PC Drama) Prowadzenie spotkań: Daria Kubisiak, Uniwersytet Jagielloński Gościnie: Ewe Benbenek urodziła się w 1985 roku w Kamiennej Górze, w Polsce. Studiowała kulturoznawstwo i nauki polityczne. W latach 2014-2019 Benbenek pracowała w Instytucie Współczesnej Literatury Niemieckiej/Badań Teatralnych na Uniwersytecie w Hamburgu. Jej debiutancka sztuka „Bękart tragedii” miała premierę w 2020 roku w wiedeńskim Schauspielhaus w reżyserii Floriana Fischera, a w 2021 jej autorka otrzymała Nagrodę Dramaturgiczną na festiwalu „Stücke“ w Mülheim. W tym samym roku została wyróżniona w plebiscycie krytyków czasopisma „Theaterheute” jako najlepsza młoda pisarka. Sibylle Berg urodziła się w Weimarze. W NRD pracowała jako aktorka w teatrze lalkowym Po wyjeździe do Niemiec Zachodnich studiowała oceanografię i nauki polityczne. Zadebiutowała w 1997 roku książką Ludzie szukają szczęścia i umierają ze śmiechu (wyd. pol. 2012). Pierwszym tekstem teatralnym była sztuka Helges Leben (2000). Współpracowała z takimi rezyserami jak: Niklaus Helbling, Sebastian Nübling czy Hasko Weber. Obecnie należy najbardziej znanych współczesnych dramatopisarek i autorek w niemieckojęzycznym świecie. Ma na swoim koncie 27 sztuk teatralnych i 15 powieści, pisze też słuchowiska, teksty piosenek oraz felietony. W 2019 roku Sibylle Berg otrzymała Swiss Book Prize za swoją ostatnią powieść GRM – Brainfuck, a rok póżniej Grand Prix Literature, najwyższą nagrodę przyznawaną przez Szwajcarię za twórczość literacką. W Niemczech wyróżniono ją Nagrodami: Else Lasker-Schüler (2016) i Bertholta Brechta (2021). Svenja Viola Bungarten urodziła się w 1992 w Koblencji, absolwentka kierunku scenopisarstwo na Uniwersytecie Sztuk w Berlinie. W 2016 za libretto do opery Post Nuclear Love otrzymała nagrodę "Berliner Opernpreis". Jej sztukę Bonn ist eine Stadt am Meer prezentowano w ramach przeglądu "Autorentheatertage" w Berlinie. Od roku 2019 jest członkinią ruchu Ministerium für Mitgefühl (Ministerstwo Współczucia) oraz współzałożycielką kolektywu Die Antagonist*Innen. W sezonie 2020/21 była autorką rezydentką w Theater Koblenz. Jej sztuka Maria Magda otrzymała w 2021 roku główną nagrodę festiwalu "Heidelberger Stückemarkt". Rebekka Kricheldorf, urodziła się we Fryburgu Bryzgowijskim w 1974 roku, studiowała języki romańskie oraz scenografię. Napisała około 30 tekstów teatralnych, które wystawiane były, m.in. Staatstheater w Kassel, Deutsches Theater w Getyndze, Deutsches Schauspielhaus w Hamburgu, Staatstheater w Norymberdze czy Deutsches Theater w Berlinie. Otrzymała kilka stypendiów i nagród, m.in. Nagrodę Wydawców i Nagrodę Publiczności na festiwalu Stückemarkt w Heidelbergu (2002), Nagrodę im. Heinricha von Kleista (2003) oraz przyznawaną w Kassel Nagrodę dla Literatury Komediowej (2010). Jako aktorka sztuk brała też udział w ważnych festiwalach prezentujących teksty teatralne, m.in. „Stücke” w Mülheim czy „Autorentage” w Berlinie. Jej pierwsza powieść „Lustprinzip” (Zasada przyjemności) została opublikowana w lutym 2021 roku. Iwona Nowacka, tłumaczka, kuratorka projektów teatralnych i literackich. Studiowała filologię germańską i literaturoznawstwo na Uniwersytecie A. Mickiewicza w Poznaniu oraz Universita degli Studi w Maceracie (Włochy). Tłumaczy teksty teatralne dla dzieci, młodzieży i dorosłych. Stypendystka Fundacji Współpracy Polsko-Niemieckiej (2012), Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego (2013) i dwukrotnie Międzynarodowego Funduszu Wyszehradzkiego (2014 i 2016), Künstlerhaus Lukas w Ahrenshoop (2017), programu Fundacji S. Fischer „Schritte” w Literarisches Colloqium w Berlinie (2017), KulturKontakt Austria w Wiedniu (2018). Lisette Buchholz urodziła się w Ludwigshafen nad Renem w 1950 roku. Studiowała slawistykię psychologię i germanistykę, a następnie przez rok pracowała jako nauczycielka języka niemieckiego w Instytucie Goethego w Rovaniemi (fińska Laponia). W roku 1983 założyła w Mannheim wydawnictwo persona zajmujące się literaturą i historią współczesną, ze szczególnym uwzględnieniem literatury emigracyjnej 1933-45. Obecnie pracuje jako wydawczyni i niezależna redaktorka. Anna Dżabagina, doktora, historyczka literatury, absolwentka Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego, adiunktka w Instytucie Literatury Polskiej tamże. Publikowała między innymi na łamach „Tekstów Drugich”, „Pamiętnika Literackiego” i „Didaskaliów”. Wydała edycję debiutanckiego tomu „Głód życia” Eleonory Kalkowskiej (Gdańsk: słowo/obraz terytoria, 2016), jest też autorką monografii „Kalkowska. Biogeografia” (Gdańsk: Fundacja Terytoria Książki, 2020)” Koncepcja i organizacja projektu Renata Kopyto, Dom Norymberski Iga Gańczarczyk, Pracownia Dramaturgiczna, AST Współpraca: Philine Kleeberg, Mühlheimer Theatertage "Stücke" Dorota Krakowska, Goethe-Institut w Krakowie Organizatorzy: Dom Norymberski Akademia Sztuk Teatralnych Partnerzy: Goethe-Institiut w Krakowie Mühlheimer Theatertage Stücke Pracownia Dramaturgiczna AST Projekt zrealizowano ze środków Fundacji Współpracy Polsko-Niemieckiej