Katja Lange-Müller: „Wściekłe owce”

„Wściekłe owce” (Böse Schafe) to pierwsza wydana po polsku powieść znanej pisarki z Berlina Katji Lange-Müller. Książka ukazała się nakładem Wydawnictwa FA-art w Katowicach w ramach programu KROKI/SCHRITTE, który wspiera Fundacja Współpracy Polsko-Niemieckiej. Autorką przekładu jest Aleksandra Kujawa-Eberharter.

„Wściekłe owce”

17 kwietnia 1987 roku 39-letnia Soja, uciekinierka z NRD, spotyka przypadkiem na ulicy w Berlinie Zachodnim młodszego o 6 lat Harry'ego. Przypadkowe spotkanie przeradza się w trwający trzy lata osobliwy związek, który trudno nazwać miłosnym. A jednak to pragnienie miłości i lęk przed samotnością każą nie najmłodszej już i niezbyt atrakcyjnej zewnętrznie kobiecie związać się z tym zagadkowym mężczyzną, który nie dość że jest bezrobotny, to jeszcze okazuje się zarażonym wirusem HIV narkomanem z kryminalną przeszłością. Harry, zwolniony warunkowo z więzienia, może pozostać na wolności tylko wówczas, jeśli podda się dobrowolnie kuracji odwykowej. Soja z wielkim poświęceniem organizuje kilkuosobową grupę opiekunów, którzy w czasie kuracji towarzyszą Harry'emu na każdym kroku. Wszystkie te wysiłki zawodzą jednak, Harry wraca do nałogu i po dramatycznych przejściach, zapaściach i pobytach w szpitalu umiera w domu opieki. W tym staczaniu się w otchłań Soja towarzyszy mu z jakąś rozpaczliwą determinacją niemal do końca.

Powieść ma charakter retrospekcji: o swoim życiu, swojej skomplikowanej relacji z Harrym Soja opowiada już po jego śmierci, cytując z pozostawionego przezeń dziennika, w którym jej imię nie pojawia się ani razu... Tę niewesołą, wyraźnie na motywach autobiograficznych opartą historię autorka opisuje z wielką wrażliwością, ale w sposób daleki od wszelkiego sentymentalizmu, raczej z dystansem (zwłaszcza bohaterki do samej siebie), bezpruderyjnym podejściem do seksu "jako lekarstwa na chorobę miłości" i szczególnym, rzadkim w literaturze niemieckiej, choć podszytym smutkiem poczuciem humoru. Ogromnym walorem powieści jest jej język: niezwykle zmysłowy, barwny, precyzyjny w opisach stanów emocjonalnych, pełen neologizmów, znakomicie oddający klimat środowiska i czasu, w których toczy się akcja.

Katja Lange-Müller, ur. w 1951 r. w Berlinie Wschodnim (Berlin-Lichtenberg). Relegowana ze szkoły średniej za „niesocjalistyczne zachowanie”, ukończyła szkołę poligraficzną, specjalizując się w zawodzie zecera. Pracowała następnie przez cztery lata w drukarni gazety „Berliner Zeitung”, a przez kolejne sześć lat jako salowa na zamkniętych oddziałach psychiatrycznych dla kobiet w berlińskich szpitalach Charité i Berlin-Herzberge. W latach 1979-1982 studiowała w słynnym Instytucie Literatury im. Johannesa R. Bechera w Lipsku. W listopadzie 1984 r. przedostała się do Berlina Zachodniego. Debiutowała w 1986 r. tomem 32 autobiograficznie zabarwionych opowiadań „Wehleid – wie im Leben” (Żałość – jak w życiu), powstałych w większości jeszcze w NRD i krążących wokół takich motywów jak samotność, strach i śmierć. Jest laureatką m.in. prestiżowej nagrody im. Ingeborgi Bachmann, nagrody im. Alfreda Döblina, Berlińskiej Nagrody Literackiej. 

Powieść „Wściekłe owce” ukazała się w Niemczech 2007 r. i była nominowana do nagrody Deutscher Buchpreis.

W ramach Niemiecko-Polskiego Roku 2005/2006 fundacja S. Fischer Stiftung zainicjowała projekt nazwą „Kroki / Schritte” w celu poszerzenia oferty polskich wydawnictw w zakresie przekładów współczesnej literatury niemieckojęzycznej na język polski. Obecnie seria jest kontynuowana na podstawie partnerskiego porozumienia zawartego między fundacją S. Fischer Stiftung a Fundacją Współpracy Polsko-Niemieckiej.

Katja Lange-Müller: „Wściekłe owce”
Przełożyła Aleksandra Kujawa-Eberharter
Wydawnictwo FA-art, Katowice 2012
Książka ukazała się w serii Kroki/Schritte
ISBN 978–83–60406–21–2