ARCHEOLOGIA PIERWSZEJ WOJNY ŚWIATOWEJ: NIE-PAMIĘĆ LUDZKA A PAMIĘĆ MATERII
28 czerwca 2014 - 28 czerwca 2014 16:00 BOLIMÓW, Gminny Ośrodek Kultury w Bolimowie, ul. Łowicka 9
Archeologia ma szansę (i obowiązek), by stać się instytucją i kulturowej, która odzyskuje utracone przedmioty i nieużywane informacje z przeszłości, tworząc ważną ścieżkę powrotu od kulturowego zapominania do pamięci kulturowej.
Archeologia, co przez realizację projektu pt. ARCHEOLOGIA JAKO ANTIDOTUM NA ZAPOMNIENIE I WANDALIZM. KU PRZYDROŻNYM LEKCJOM HISTORII NA TEMAT PIERWSZEJ WOJNY ŚWIATOWEJ (1914–2014) jest możliwe do dowiedzenia ma ogromny potencjał czynienia znaczącymi (poznawczo i społecznie) i przez to potencjalnie bliższymi (bo zrozumiałymi) również pozostających in situ śladów działań zbrojnych i różnego typu (re)prezentacji wydarzeń sprzed stu lat.
Sprzyja temu otwartość na inspiracje i wnioski płynące zarówno z zaawansowanych w zachodniej Europie, zwł. Anglii, Belgii i Francji ARCHEOLOGII WIELKIEJ WOJNY, archeologii konfliktu (conflict archaeology), czy ARCHEOLOGII WSPÓLNOTOWEJ. Ich aplikacja, w połączeniu z autorską formą działań edukacyjnych i popularyzatorskich (tj. Przydrożnych Lekcji Historii) - które mają na celu m.in. krzewienia efektywnego modelu aktywnego uczestnictwa w kulturze, może przyczynić się do korzystnej zmiany w zakresie propagowania postaw opartych na zrozumieniu i szacunku dla materialnych pozostałości przeszłości. O potrzebie takich działań przekonują między innymi ciągłe akty wandalizmu wobec pochówków i cmentarzy z I wojny na terenie gminy Bolimów, traktowanie leśnych kraterów pominowych jako nielegalnych wysypisk śmieci oraz nasilający się ostatnim czasie proceder tzw. „czarnej archeologii” (czyli rabunkowego, grabieżczego traktowania obiektów z I wojny światowej takich jak transzeje, ziemianki, a nawet pochówki żołnierzy). Takie zachowania kontrastują z aktualnym stosunkiem do materialnych śladów Wielkiej Wojny na innych odcinkach byłego frontu, zwłaszcza zachodniego. Otaczaniu ich troską, poddawaniu konserwacji czy muzealizacji sprzyja opinia (coraz zresztą powszechniejsza wśród archeologów brytyjskich, francuskich, belgijskich czy włoskich), że żaden inny przedmiot badań archeologii nie jest tak poruszająco antropologiczny, pouczający i sugestywny jak Wielka Wojna i inne konflikty XX wieku. Choć brzmi to niepokojąco, warto z powagą potraktować diagnozę, że nasza refleksja nad tym, co z wojen pozostało ma potencjał łączenia różnoczasowych pokoleń i narodów oraz różnych podmiotów, między innymi naukowców, studentów, osoby zwiedzające pola bitewne oraz wszystkich, którzy pragną zrozumieć straty i wysiłki ludzkie, składające się na tworzenie świata, w którym żyjemy. Na zachodzie Europy, słusznie i szeroko eksponowany jest fakt, że archeologia konfliktu, w tym archeologia pierwszej wojny światowej ma istotny i znaczący wpływ na kształtowanie świadomości społecznej. Tymczasem na terenie dzisiejszej Polski aktualizowanie reliktów i „krajobrazów upamiętnień” Niemców, Rosjan i Polaków, którzy tu walczyli, jest problematyczne. Na przykład podejmowane dotychczas w gminie Bolimów próby mające na celu uchronienie przed zniszczeniem materialnych reliktów Wielkiej Wojny były mało skuteczne. Na obszarze, który sto lat temu stanowił jedną z kluczowych scen teatru pierwszowojennego (ustanawiając między innymi właśnie w rejonie Rawki i Bzury obszar inicjacji użycia broni chemicznej) dziś zapanował „marazm” poznawczy i kulturowy.
Istotnym potencjalnym następstwem realizacji projektu pt. Archeologia jako antidotum na zapomnienie i wandalizm jest możliwość przekucia tego co doraźne (zwłaszcza jubileuszowego zainteresowania Wielką Wojną) w trwałe pozytywne zmiany w kwestii świadomości i wrażliwości historycznej. Może to zwiększyć szanse na (prze)trwanie pozostałych do naszych czasów reliktów. Jednocześnie zakładam, że realizacja z czynnym udziałem archeologii autorskiego programu Przydrożne lekcje historii (na aktualnym etapie – w odniesieniu do pierwszej wojny światowej i jej następstw) może przyczynić się do uczynienia przeszłości bliższą, istotniejszą, pouczającą, a przyszłości bardziej refleksyjną i zainteresowaną fenomenem trwania ludzi (w tym pamięci o tych, którzy odeszli) obok rzeczy, przez rzeczy i dzięki rzeczom. Na aktualnym etapie realizacji projektu można stwierdzić, że poprzez potraktowanie archeologii jako antidotum na zapomnienie i wandalizm możliwe stały się działania, które przyczyniły się bądź przyczyniać się będą do: − pogłębienie wiedzy na temat statusu i potencjału materialnych pozostałości po Wielkiej Wojnie wśród ludności lokalnej, m.in poprzez wykłady otwarte np. Pierwsza wojna światowa nad Rawką i Bzurą. TO było właśnie TU!, prelekcje np. Archeologa pierwszej wojny światowej oraz moderowane dyskusje np. (Nie)pamięć ludzka versus pamięć materii) − opracowanie w paradygmacie „archeologii wspólnotowej” prototypowych rozwiązań, modeli pomocy dydaktycznych poręcznych w przywracaniu pamięci o wydarzeniach sprzed stu lat, wprost odnoszących się do materialnych nośników wiedzy znaczeń i pamięci o Wielkiej Wojnie, np. tablic informacyjnych posadowionych in situ i objaśniających materialne pozostałości walk sprzed 100 lat, dziś stanowiące elementy lokalnego krajobrazu. Serdecznie zapraszamy na wykład i zachęcamy do dyskusji ! szczegóły: http://archeopressja.wordpress.com/2014/06/24/archeologia-pierwszej-wojny-swiatowej-nie-pamiec-ludzk...
Sprzyja temu otwartość na inspiracje i wnioski płynące zarówno z zaawansowanych w zachodniej Europie, zwł. Anglii, Belgii i Francji ARCHEOLOGII WIELKIEJ WOJNY, archeologii konfliktu (conflict archaeology), czy ARCHEOLOGII WSPÓLNOTOWEJ. Ich aplikacja, w połączeniu z autorską formą działań edukacyjnych i popularyzatorskich (tj. Przydrożnych Lekcji Historii) - które mają na celu m.in. krzewienia efektywnego modelu aktywnego uczestnictwa w kulturze, może przyczynić się do korzystnej zmiany w zakresie propagowania postaw opartych na zrozumieniu i szacunku dla materialnych pozostałości przeszłości. O potrzebie takich działań przekonują między innymi ciągłe akty wandalizmu wobec pochówków i cmentarzy z I wojny na terenie gminy Bolimów, traktowanie leśnych kraterów pominowych jako nielegalnych wysypisk śmieci oraz nasilający się ostatnim czasie proceder tzw. „czarnej archeologii” (czyli rabunkowego, grabieżczego traktowania obiektów z I wojny światowej takich jak transzeje, ziemianki, a nawet pochówki żołnierzy). Takie zachowania kontrastują z aktualnym stosunkiem do materialnych śladów Wielkiej Wojny na innych odcinkach byłego frontu, zwłaszcza zachodniego. Otaczaniu ich troską, poddawaniu konserwacji czy muzealizacji sprzyja opinia (coraz zresztą powszechniejsza wśród archeologów brytyjskich, francuskich, belgijskich czy włoskich), że żaden inny przedmiot badań archeologii nie jest tak poruszająco antropologiczny, pouczający i sugestywny jak Wielka Wojna i inne konflikty XX wieku. Choć brzmi to niepokojąco, warto z powagą potraktować diagnozę, że nasza refleksja nad tym, co z wojen pozostało ma potencjał łączenia różnoczasowych pokoleń i narodów oraz różnych podmiotów, między innymi naukowców, studentów, osoby zwiedzające pola bitewne oraz wszystkich, którzy pragną zrozumieć straty i wysiłki ludzkie, składające się na tworzenie świata, w którym żyjemy. Na zachodzie Europy, słusznie i szeroko eksponowany jest fakt, że archeologia konfliktu, w tym archeologia pierwszej wojny światowej ma istotny i znaczący wpływ na kształtowanie świadomości społecznej. Tymczasem na terenie dzisiejszej Polski aktualizowanie reliktów i „krajobrazów upamiętnień” Niemców, Rosjan i Polaków, którzy tu walczyli, jest problematyczne. Na przykład podejmowane dotychczas w gminie Bolimów próby mające na celu uchronienie przed zniszczeniem materialnych reliktów Wielkiej Wojny były mało skuteczne. Na obszarze, który sto lat temu stanowił jedną z kluczowych scen teatru pierwszowojennego (ustanawiając między innymi właśnie w rejonie Rawki i Bzury obszar inicjacji użycia broni chemicznej) dziś zapanował „marazm” poznawczy i kulturowy.
Istotnym potencjalnym następstwem realizacji projektu pt. Archeologia jako antidotum na zapomnienie i wandalizm jest możliwość przekucia tego co doraźne (zwłaszcza jubileuszowego zainteresowania Wielką Wojną) w trwałe pozytywne zmiany w kwestii świadomości i wrażliwości historycznej. Może to zwiększyć szanse na (prze)trwanie pozostałych do naszych czasów reliktów. Jednocześnie zakładam, że realizacja z czynnym udziałem archeologii autorskiego programu Przydrożne lekcje historii (na aktualnym etapie – w odniesieniu do pierwszej wojny światowej i jej następstw) może przyczynić się do uczynienia przeszłości bliższą, istotniejszą, pouczającą, a przyszłości bardziej refleksyjną i zainteresowaną fenomenem trwania ludzi (w tym pamięci o tych, którzy odeszli) obok rzeczy, przez rzeczy i dzięki rzeczom. Na aktualnym etapie realizacji projektu można stwierdzić, że poprzez potraktowanie archeologii jako antidotum na zapomnienie i wandalizm możliwe stały się działania, które przyczyniły się bądź przyczyniać się będą do: − pogłębienie wiedzy na temat statusu i potencjału materialnych pozostałości po Wielkiej Wojnie wśród ludności lokalnej, m.in poprzez wykłady otwarte np. Pierwsza wojna światowa nad Rawką i Bzurą. TO było właśnie TU!, prelekcje np. Archeologa pierwszej wojny światowej oraz moderowane dyskusje np. (Nie)pamięć ludzka versus pamięć materii) − opracowanie w paradygmacie „archeologii wspólnotowej” prototypowych rozwiązań, modeli pomocy dydaktycznych poręcznych w przywracaniu pamięci o wydarzeniach sprzed stu lat, wprost odnoszących się do materialnych nośników wiedzy znaczeń i pamięci o Wielkiej Wojnie, np. tablic informacyjnych posadowionych in situ i objaśniających materialne pozostałości walk sprzed 100 lat, dziś stanowiące elementy lokalnego krajobrazu. Serdecznie zapraszamy na wykład i zachęcamy do dyskusji ! szczegóły: http://archeopressja.wordpress.com/2014/06/24/archeologia-pierwszej-wojny-swiatowej-nie-pamiec-ludzk...
Files available for downloads
