DIALOG nr 93 poświęcony literaturze

Adam Zagajewski jest jednym z najwybitniejszych polskich poetów i eseistów. Zagajewski urodził się w 1945 roku we Lwowie, jednak nie pamięta swojego miasta rodzinnego, ponieważ wkrótce po wojnie jego rodzina opuściła okupowaną przez Związek Sowiecki galicyjską metropolię przenosząc się do Gliwic. Konsekwencje utraty małej ojczyzny oraz życie w poniemieckiej przestrzeni kulturalnej pisarz wielokrotnie opisywał, szczególnie w mistrzowskim eseju „Dwa miasta”.

O swojej tożsamości oraz o stosunku rodziny do kultury niemieckiej i języka niemieckiego opowiada Zagajewski w rozmowie, którą publikujemy w tym numerze magazynu. Nie tylko przymusowe przesiedlenie na Górny Śląsk miało wpływ na jego percepcje polsko-niemieckiego obszaru kultury. Rodzice i dziadkowie poety, jako byli obywatele monarchii austro-węgierskiej, zachowali – mimo negatywnych doświadczeń okupacji niemieckiej – pozytywny stosunek do kultury niemieckiej i języka niemieckiego, przenosząc tę postawę na Adama Zagajewskiego. Dwa lata (1979–1981) spędził Zagajewski w Berlinie Zachodnim, kiedy ta wyspa wolności w morzu komunizmu była ważnym miejscem pobytu dla wielu polskich intelektualistów i pisarzy. Zagajewski opowiada w rozmowie z DIALOG-iem, jakie znaczenie miał dla jego rozwoju pobyt w Berlinie. Zastanawia się także nad zasadniczą rolą poezji w dzisiejszym świecie. Poezja jest dla niego skokiem w tajemnicę, czasami pozwalającym jej oświetlić rzeczywistość. Poezja jest pełna energii podobnej do energii religijnej, podkreśla. Sztuka może zbliżyć człowieka do Boga, ponieważ piękno dowodzi istnienia Boga. Rosyjski poeta Josif Brodski, przyjaciel Zagajewskiego, zwracał uwagę na kluczową rolę poezji w świecie. Brodski był przekonany, że poezja jest dawcą norm. Zagajewski zaprzecza Brodskiemu, miejsce dla poezji w świecie widząc w o wiele skromniejszym wymiarze niż zmarły przyjaciel.

Berliński krytyk literacki Jörg Plath jest zdania, że literatura jest jednym z kluczowych mediów refleksji w społeczeństwie. W eseju o współczesnej literaturze niemieckiej, zamieszczonym w tym numerze magazynu, podkreśla, że dzieła beletrystyczne reflektują problemy społeczeństwa bez żadnych moralnych, religijnych czy politycznych ograniczeń. Za pomocą literatury można uchwycić problemy, które zajmują naród, pisze Plath. Opisane przez niego znaczenie literatury jako obszaru społecznej refleksji pobudziły ciekawość naszej redakcji. Dlatego poprosiliśmy wybitnych krytyków, aby przedstawili na łamach DIALOG-u rozwój niemieckiej i polskiej literatury ostatnich dwóch dekad.

DIALOG ukazuje się cztery razy w roku w nakładzie 8000 egzemplarzy. Prenumerata (cztery numery DIALOG-u) wynosi w Polsce 28 złotych. Pojedynczy egzemplarz: 12 zł, a numer podwójny 16 zł. DIALOG jest współfinansowany przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych Republiki Federalnej Niemiec oraz Fundację Współpracy Polsko-Niemieckiej.