Zainspirowani zmianą

Chęć zmiany, rozwój, integracja – to idee, które towarzyszyły uczestniczkom i uczestnikom dwudziestego, jubileuszowego, Zjazdu Nauczycieli Języka Niemieckiego w Toruniu.. Zebrani uczestniczyli w warsztatach pod hasłem ’Odwaga wobec zmiany’. Podkreślali, że na wydarzenie przywiodła ich chęć zyskania nowej perspektywy na nieustannie zmieniający się świat, także świat edukacji.

XX Zjazd Nauczycieli Języka Niemieckiego był spotkaniem w dobie zmian – i jak zauważyła prowadząca inauguracyjny wykład Steffi Wössner – także kryzysów. Kryzysy te narastają, bo społeczeństwo nie jest zainteresowane ich przyczynami, a technologia, choć często uznawana za panaceum, okazuje się zbyt uproszczoną odpowiedzią na skomplikowane pytania. Wössner podkreślała jednak, że kluczowe jest postrzeganie kryzysu – nie jako zagrożenia, lecz jako punkt wyjścia do rozwoju.

Dlatego tak ważne jest, by nauczyciel wspierał ucznia w odkrywaniu własnych rozwiązań i umożliwiał indywidulane postępowanie. Nauka musi być spersonalizowana, ukierunkowana na kompetencje potrzebne w świecie, który dopiero się tworzy. Wyzwanie jest tym większe, że dzieci żyją dziś w rzeczywistości przesyconej bodźcami i nieograniczonymi możliwościami, a mimo to często ogarnia je znużenie, a nauka budzi w nich frustrację zamiast ciekawości.

Zmiana jest dziś często utożsamiana z postępem technologicznym i tym jak wpływa on na naszą codzienność. Organizatorzy podkreślali  wzrost zainteresowania tym tematem przez lata, tłumacząc dlaczego w trakcie zjazdu wykorzystania technologii i sztucznej inteligencji podczas lekcji poruszana była niemal na każdych warsztatach, nawet tych, pozornie oderwanych tematycznie od przestrzeni wirtualnej. Wśród uczestników dominowało przekonanie, że warto tę nieodzowną zmianę, niesioną przez technologię, traktować jako ułatwienie pracy i narzędzie pomagające urozmaicić prowadzone lekcje, a nie zagrożenie.

W przypadku technologii, jak i w innych obszarach życia niezbędna jest jednak równowaga. Nie da się ukryć, że nadmiar korzystania z narzędzi technologicznych może łatwo prowadzić do przebodźcowania. Dlatego organizatory w programie uwzględnili warsztaty, które uczyły, jak w świecie nadmiaru bodźców odnaleźć uważność oraz jak sprawić, by stała się nieodzowną częścią każdej lekcji. Swoim doświadczeniem nabytym podczas nauczania w szkole integracyjnej, podzieliła się Anna Lis, prowadząca warsztaty: Jak włączyć techniki uważności w przebieg lekcji.

Każdą lekcję języka niemieckiego zaczyna prostą techniką oddechową, pozwalającą na powrót do „tu i teraz”. Jej zajęcia to kompozycja klasycznej pracy z podręcznikiem z autorskimi kartami pracy. Nakierowują one uwagę dzieci na dostrzeganie swoich emocji, bycie wdzięcznym, szukanie szczęścia w prostocie i w ten sposób budują ich uważność oraz skupienie. Zwrot ku sobie daje uczniom szansę na odnalezienie zagubionej w natłoku emocji, ale też bodźców, koncentracji.

Zjazd to jednak nie tylko warsztaty i seminaria – podkreśla Magdalena Budzyńska –przewodnicząca Polskiego Stowarzyszenia Nauczycieli Języka Niemieckiego w oddziale toruńskim. Jednym z podstawowych celów naszych spotkań jest integracja w środowisku nauczycielskim. Zależy nam na budowaniu wspólnoty. Każdy zjazd to też okazja do wymiany doświadczeń i zdobycia inspiracji tuż przed rozpoczęciem kolejnego roku szkolnego.

Mimo zakończenia lata i powrotu do szkoły, wśród uczniów wciąż żywe są wakacyjne wspomnienia. Najchętniej zagłębiają się w temat tzw. Landeskunde, czyli wiedzy o krajach niemieckiego obszaru językowego. Dlatego na warsztatach nauczyciele dowiadywali się, jak poprowadzić lekcje w taki sposób, by były dla dzieci niczym wycieczka.

W tym temacie organizatorzy dokładnie dostrzegli, czego brakuje w polskiej edukacji. Za przykład może posłużyć wiedza o Austrii, która stoi w cieniu obszernych informacji na temat Niemiec. Rzut oka na Austrię zapewniła Zuzanna Mizera z zaproszonego w tym roku po raz pierwszy, Instytutu Austriackiego. Poprowadziła bardzo dynamiczne warsztaty o austriackich fenomenach językowych, ale też kulturowych. Zadania przygotowane dla uczestników pozwoliły w kreatywny sposób zapoznać się austriackim nazewnictwem, tradycyjnymi potrawami i codziennością tego kraju.

Na nauczycieli poza warsztatami czekały także inne atrakcje, w tym właśnie wycieczki: ścieżką industrialną, słowiańską lub gotycką, zwiedzanie Torunia, oraz imprezy integracyjne. Organizatorzy zadbali w ten sposób  o atmosferę sprzyjającą nabywaniu nowej wiedzy i budowanie relacji między uczestnikami.

Warsztatów było ponad 30, a ich tematyka była różnorodna, poruszono m.in. kwestie: autentycznego języka, wymiany międzykulturowej, ale także wplatania sztuki i kreatywnych rozwiązań w codzienne lekcje. Tegoroczny zjazd był prawdziwym zastrzykiem inspiracji tuż przed rokiem szkolnym. Organizatorzy myślą już o kolejnych spotkaniach i warsztatach.

XX Zjazd Nauczycieli Języka Niemieckiego odbył się w dniach 20-22 sierpnia 2025 roku w Toruniu i był współfinansowany przez Fundację Współpracy Polsko-Niemieckiej.

Tekst: Maja Owczarek

Redakcja: Agnieszka Wójcińska