Mediateka

W dyskusjach na temat kierunków rozwoju Unii Europejskiej pojawia się wiele koncepcji, widoczny jest, podobnie jak już w przeszłości, spór między orędownikami większej integracji i zwolennikami wspólnoty opartej na silnych państwach narodowych. Zdaniem tych pierwszych tylko coraz bardziej pogłębiona integracja w wymiarze politycznym, społecznym i gospodarczym może skutecznie wzmocnić potencjał Unii Europejskiej jako globalnego aktora na arenie międzynarodowej i zwiększyć jej konkurencyjność na polu gospodarczym. Z drugiej strony pojawiają się głosy, że siła i potencjał Europy będą większe, jeśli opierać się będą na potencjale państw narodowych. Zwolennicy tych koncepcji wskazują, że Unia Europejska powinna się skupić tylko na największych wspólnych wyzwaniach i problemach, takich, jak np. ochrona granic zewnętrznych czy przeciwdziałania nielegalnej imigracji. Zgodnie z tą teorią państwa narodowe powinny zyskać więcej swobody w kształtowaniu swoich polityk w dziedzinie społeczno-gospodarczej i zabezpieczenia interesów w tych sferach zgodnie ze swoimi bieżącymi potrzebami. Pojawiają się także koncepcje integracji europejskiej, w których głównych rolę mają odgrywać regiony. Rodzi się pytanie, na ile zaawansowana jest w ich ramach współpraca i czy regiony posiadają odpowiedni potencjał, aby dynamizować procesy integracyjne w Europie.

Zaufanie społeczne do mediów w Polsce i w Niemczech znajduje się obecnie na rekordowo niskim poziomie. Dotyczy to zwłaszcza mediów lokalnych, które tracą czytelników na potęgę. Od początku kryzysu uchodźczego obserwujemy prawdziwą epidemię ataków i gróźb wobec dziennikarzy. Na zjawisku tym zyskują politycy, którzy chętnie milczą na temat faktów i nie informują o nich ludzi, jeśli fakty te nie są zgodne z ich własnym programem. Wraz z uczestnikami seminarium moderatorzy podejmą próbę odpowiedzi na pytanie, dlaczego media utraciły swoją wiarygodność i jaki ma to wpływ na stan demokracji. Następnie chcemy wypracować potencjalne rozwiązania, które mogłyby zmienić tę sytuację. Przewidujemy dużo przestrzeni na dyskusje, aby przeanalizować scenę mediów niezależnych w Polsce i w Niemczech, a także naświetlić sposoby ich pracy i finansowania. Ponadto chcemy dowiedzieć się, co o tym myślicie Wy, drodzy uczestnicy! Czego oczekujecie od dziennikarzy? I ile jesteście skłonni z siebie dać?

Życie nad granicą i porównania z tym, co po drugiej stronie, podkreślają oczywiście szczególnie różnice w mentalności i różnice strukturalne między oboma krajami – kraj sąsiada to przecież narzucające się źródło porównań z codziennym życiem we własnym kraju. Ma się rozumieć, na granicy ujawniają się przecież nie tylko różnice, gdyż szczególne położenie geograficzne uświadamia mieszkańcom po obu stronach także to, co jest im wspólne: zarówno ochrona naszych granic, handel z naszymi sąsiadami jak i bariery językowe w życiu prywatnym i zawodowym. Te sprawy są ważne dla ludzi w regionie przygranicznym i umożliwiają wzajemne zrozumienie. Podobne są także wyzwania, którym musza stawić czoła media po obu stronach granicy – może to stać się dla nich szansą wspólnego działania. Planowane warsztaty mają wskazać perspektywy współpracy w regionie, choćby dialog między ośrodkami centralnymi nie toczył się najsprawniej. Pragniemy dokonywać wymiany doświadczeń, opracowywać strategie i znajdować rozwiązania w poszukiwaniu partnerów medialnych w kraju sąsiada. Impuls: Martin Gorholt, Pełnomocnik Brandenburgii przy Rządzie Federalnym oraz pełnomocnik ds. stosunków międzynarodowych, Sekretarz Stanu Tadeusz Jędrzejczak, członek Zarządu Województwa Lubuskiego Moderacja: Holger Lühmann Tomasz Sikora, Polskie Radio Wrocław

Dziennikarstwo to misja, pasja, ale i zawód, który powinien przynosić dziennikarzowi dochód, a wydawcy zysk. Rozwój internetu i mediów społecznościowych coraz mocniej narusza tradycyjne metody zarabiania na dziennikarstwie. Instytucje medialne w Niemczech i w Polsce mają różne sposoby radzenia sobie z kryzysem. Różne są też uwarunkowania historyczne i finansowe możliwości. Warsztat ma umożliwić wymianę wiedzy i doświadczeń między polskimi i niemieckimi dziennikarzami i redakcjami. Warsztat przygotowany we współpracy z Europejskim Obserwatorium Dziennikarskim. Moderacja: 4 Łukasz Grajewski, Eastbook.eu, w ramach stypendium Wolnego Uniwersytetu w Berlinie bada modele biznesowe mediów niemieckich. Stephan Ruß-Mohl, medioznawca, profesor dziennikarstwa Uniwersytetu w Lugano, twórca Europejskiego Obserwatorium Dziennikarstwa

Jeszcze kilka lat temu eksperci wieszczyli nadejście złotej ery dziennikarstwa obywatelskiego. Smartfon w ręku każdego z nas to potężne narzędzie multimedialne. Miał być niczym pochodnia, oświetlająca nikczemne czyny dyktatorów, nadużycia służb, przekręty lokalnej władzy. Wystarczyło nagrać telefonem sesję rady miejskiej, dotknąć palcem ekranu i dzięki cudowi internetu - w ułamku sekundy - kompromitujący dowód trafiał do milionów odbiorców. Serwisy społecznościowe od początku zachęcały użytkowników do takiej aktywności - Facebook na przykład udostępnił w swej aplikacji transmisje live. Bez kosztownych inwestycji w sprzęt – każdy mógł zostać jednoosobową stacją telewizyjną, zaangażowanym dziennikarzem śledczym. Rzeczywistość okazała się jednak odmienna od zamierzeń jej twórców. W książce „The Unwinding: An Inner Story of the New America” autor George Packer zapytuje ironicznie: kiedy widzieliście ostatnio blogera na sesji rady miejskiej? A serwis politico.com przytacza badania, według których poparcie dla Donalda Trumpa w wyborach było największe w tych hrabstwach, gdzie upadają gazety lokalne. Dlaczego social media, zamiast się podporą demokracji lokalnej, zaczęły ją podkopywać, odbierając jednocześnie tradycyjnym mediom uwagę użytkowników i pieniądze reklamodawców? I czy coś można z tym zrobić?

Gdy spojrzymy wstecz, bez trudu stwierdzimy, że Polacy i Niemcy mają zasadniczo różne skojarzenia z rokiem wielkiego przełomu: 1918. Dla Niemców oznacza on porażkę, a w końcu także, nieudaną próbę budowy demokracji parlamentarnej. Polakom rok 1918 przyniósł odrodzenie państwa, wzmocnione, niedługo późniejszym, zwycięstwem nad Bolszewicką Rosją. Często umyka naszej uwadze to co przyszło później: wewnętrzna radykalizacja i porażka demokracji. Dlatego też interesujące wydaje się porównawcze spojrzenie na pamięć po obu stronach. Rok 1918 i jego główni bohaterowie, przede wszystkim Józef Piłsudski, odgrywają w dzisiejszej Polsce rolę pozytywnego punktu odniesienia, zwłaszcza w setną rocznicę odzyskania niepodległości. Tymczasem w Niemczech sfera upamiętnienia jest raczej zdominowana przez pytania o wnioski, jakie można wyciągnąć z porażki Republiki Weimarskiej. Po stu latach, pamięć pozostaje rzeczą bardziej aktualną niż kiedykolwiek wcześniej. Czy zróżnicowane postrzeganie przeszłości wyjaśnia rozbieżne spojrzenia na współczesność, na funkcjonowanie i rolę odgrywaną przez państwa? Jakie było głębsze rozumienie pojęcia demokracji przez ojców założycieli II Rzeczpospolitej i Republiki Weimarskiej? Jak upamiętniany jest rok 1918 – jakie są fundamentalne koncepcje „polityki historycznej”? Czy dziennikarze mogą skorzystać z porównań historycznych, a jeśli tak, to w jaki sposób je przeprowadzać? Celem seminarium będzie dyskusja o faktach i nowych możliwościach ich interpretacji, a także wskazanie dróg dostępu do źródeł historycznych oraz do instytucji przygotowujących listopadowe uroczystości. 6 Impuls: dr Andrzej Grajewski, zastępca redaktora naczelnego i kierownik działu „Świat”, Gość Niedzielny prof. FU Berlin dr Oliver Janz, Dziekan wydziału historii i kultury, Freie Universität Berlin Moderacja: Jan Pallokat, szef studia radiowego ARD w Warszawie Michał Przeperski, współautor projektu „Nieskończenie niepodległa”, powstającego z okazji stulecia odzyskania niepodległości

Internet zmienił całkowicie sposób funkcjonowania branży medialnej. Pojawiły się nowe wyzwania, ale także nowe możliwości. Dziennikarze wciąż uczą się nowych narzędzi, które dostali w erze cyfrowej rewolucji. Korzystanie z urządzeń mobilnych pozwala na jeszcze łatwiejszy niż dotychczas dostęp do portali społecznościowych. Bez wątpienia jednym z największym problemów współczesnej publicystyki jest trudność weryfikowania informacji podawanych w internecie. Czy YouTube jest platformą dziennikarską? Jak korzystać z Google Analytics, Facebooka, Twittera, kanałów RSS oraz narzędzi Gemius Heat Map w pracy współczesnego dziennikarza? Moderacja: Alexander Koenitz Marcin Radomski, Stowarzyszenie Filmowców Polskich

Stajemy dziś w obliczu najbardziej fundamentalnych przemian medialnej przestrzeni społecznej, co rodzi konsekwencje dla debaty publicznej we wszystkich społeczeństwach, zwłaszcza w demokracjach, w których pewien podstawowy konsensus w sprawie informacji i wzorców interpretacyjnych jest warunkiem koniecznym dla konstruktywnego uczestnictwa obywateli. Obecny przejściowy etap powstawania nowej formy partycypacji medialnej budzi wiele wątpliwości. Skoro dziennikarze stracili swoją rolę „strażników u bram do informacji”, rozpoczęła się walka o władztwo interpretacyjne. Wiele nowych podmiotów, czy to partii politycznych, czy ruchów społecznych, samodzielnie komunikuje się dziś aktywnie ze swoimi użytkownikami, rezygnując z korzystania z tradycyjnej drogi relacji poprzez massmedia. Przestrzenie debaty publicznej wytworzone przez media społecznościowe, np. Facebook i Twitter, wymagają nowych form regulacji. Udowodniły to niedawne skandale w związku z nadużywaniem danych i zarzutami manipulacji. Z drugiej strony ingerencja państwa może nieść ze sobą zagrożenia dla wolności słowa. Pośrednikom w przekazywaniu informacji potrzebny jest zatem dobrze przemyślany sposób postępowania wobec tego zjawiska. Profesjonalne dziennikarstwo i poważna działalność reporterska stają przed wielkimi wyzwaniami, jeśli chcą zachować niezależność w świecie mediów napędzanych kliknięciami. Przede wszystkim coraz trudniejsze będzie utrzymanie dystansu wobec rosnących wpływów piaru i marketingu. Na razie bez odpowiedzi pozostaje pytanie, jak dziennikarze i media miałyby zapewnić sobie finansowanie pozwalające zachować niezależność relacji dziennikarskiej, by móc przeciwdziałać postępującej utracie wiarygodności i kryzysowi zaufania w coraz bardziej spolaryzowanych społeczeństwach.