Polacy i Niemcy - jak dalecy, jak bliscy, Barometr Polska-Niemcy 2022

Niemcy sięgają po informacje o Polsce zdecydowanie rzadziej niż Polacy o Niemczech i ma to wyraźny wpływ na ich ambiwalentny stosunek do Polski i Polaków. Podejście Polaków do Niemiec i Niemców zależy w znacznej mierze od preferencji politycznych i konsumpcji mediów, wynika z cyklicznych badań Barometr Polska-Niemcy

Do najczęściej regularnie wybieranych przez Polaków źródeł informacji społeczno-politycznych należą: telewizja prywatna (72%), Facebook (69%), portale internetowe (68%) oraz prywatne stacje radiowe (65%). Niemcy regularnie czerpią wiedzę społeczno-polityczną ze stacji telewizyjnych – publicznych (69%) i prywatnych (66%), z publicznego radia (59%) oraz portali internetowych (56%). „Odpowiedzi na pytanie o źródła wiedzy społeczno-politycznej pokazują zdecydowane różnice między Polakami a Niemcami. Ci drudzy chętnie czerpią ją z mediów publicznych, które w Polsce cieszą się zdecydowanie mniejszą popularnością i zaufaniem. Mniej Polaków niż Niemców czerpie informacje z prasy drukowanej i jej wydań internetowych. W Polsce z kolei chętniej niż w Niemczech sięga się po informacje zamieszczane na portalach internetowych czy Facebooku.”, podsumowuje różnice dotyczące źródeł informacji współautor badania, socjolog dr Jacek Kucharczyk z Instytutu Spraw Publicznych w Warszawie.

W Polsce najczęściej wskazywanym źródłem wiedzy o Niemczech jest szkoła (46%). Istotne są ponadto telewizja (42%), ale także rozmowy z rodziną (41%) i wypowiedzi polityków (40%). Niemcy rzadziej wskazują na poszczególne źródła informacji o Polsce niż Polacy o Niemczech. Wśród niemieckich źródeł wiedzy o Polsce dominują programy telewizyjne (37%). Szkoła zajmuje drugie miejsce (28%) i wskazywana jest równie często (28%), co rozmowy z członkami rodziny (26%) oraz prasa (25%). „Warto zwrócić uwagę na wysoką pozycję szkoły jako źródła wiedzy Polaków o Niemczech. To ważne, aby system edukacji przekazywał informacje o sąsiednim kraju. Fakt, że w Niemczech odsetek respondentów, którzy wskazują szkołę jako źródło wiedzy o Polsce, jest relatywnie niższy, powinien prowadzić do refleksji o tym, jak można to zmienić.”, zauważa współautorka badania, dr Agnieszka Łada-Konefał, politolożka z Niemieckiego Instytutu Spraw Polskich w Darmstadt.

Podobnie jak w poprzednich latach, w 2022 roku opinie Polaków na temat Niemiec są zdecydowanie bardziej pozytywne od opinii Niemców na temat Polski. Polacy w większości pozytywnie oceniają zarówno stan niemieckiej gospodarki (74% pozytywnych wskazań), jak i jakość demokracji (58%) oraz przestrzegania praw obywatelskich w Niemczech (57%). Mniej wyraźna jest ocena skuteczności przeciwdziałania korupcji (41%), choć i w tym wymiarze więcej jest ocen pozytywnych niż negatywnych.

Niemcy stosunkowo najlepiej oceniają stan polskiej gospodarki (35% pozytywnych wskazań) i atrakcyjność inwestycyjną Polski (32%), a gorzej – stan demokracji i rządów prawa (26%), praw mniejszości (23%) czy skuteczność walki z korupcją (21%). W tych dwóch ostatnich kwestiach jest wyraźnie więcej ocen negatywnych niż pozytywnych. W każdym z badanych wymiarów najliczniejsze grupy respondentów udzielały odpowiedzi neutralnej albo w ogóle nie potrafiły odpowiedzieć na zadane pytanie.

Połowa Polaków odczuwa sympatię do Niemców, a prawie połowa Niemców (43%) – sympatię do Polaków. Polacy są ogólnie lepiej nastawieni do wszystkich narodów objętych badaniem (Amerykanie, Brytyjczycy, Francuzi, Czesi) niż Niemcy. Jest to tendencja zauważalna od lat.

Poziom wzajemnej akceptacji Polaków i Niemców w różnych rolach społecznych: zięć/synowa, szef firmy, bezpośredni przełożony, kolega z pracy, podwładny, mieszkaniec, sąsiad, radny, przyjaciel, nauczyciel/wykładowca jest wysoki (od 71% do 87%), po niemieckiej stronie nieznacznie wyższy niż po polskiej.

Na odpowiedzi po obu stronach granicy wpływają różnego typu czynniki. W Polsce są to częściej niż w Niemczech preferencje polityczne oraz media, z których czerpie się wiedzę o polityce. Po niemieckiej stronie na wizerunek Polski oddziałują raczej ogólne zainteresowanie polityką oraz pobyt w tym kraju..

„Podziały w opiniach Polaków na temat Niemiec i Niemców przebiegają przede wszystkim według podziałów politycznych na zwolenników rządu i opozycji oraz odbiorców mediów publicznych i prywatnych.”, komentuje dr Kucharczyk. „Zwolennicy Prawa i Sprawiedliwości rzadziej darzą Niemców sympatią czy zaakceptowaliby ich w różnych rolach społecznych niż wyborcy Koalicji Obywatelskiej i mają gorszy obraz Niemiec jako kraju.”

W Niemczech z kolei to pobyt w Polsce ma zdecydowany wpływ na odpowiedzi niemieckich badanych. Niemcy, którzy odwiedzili Polskę przynajmniej raz po przemianach lat 1989–1990, mają lepszy jej obraz i darzą Polaków większą sympatią niż ci, którzy w Polsce jeszcze nigdy nie byli. „Ponownie należy więc zaapelować, zwłaszcza w obecnym czasie wychodzenia z pandemii, o zwiększenie wysiłków na rzecz zachęcania Niemców do przyjazdu do Polski.”, rekomenduje dr Łada-Konefał.

Badania zostały przeprowadzone w ramach cyklicznego projektu badawczego Barometr Polska – Niemcy przez Instytut Spraw Publicznych, Deutsches Polen-Institut, Fundację Konrada Adenauera i Fundację Współpracy Polsko-Niemieckiej. Za realizację badań odpowiadała firma KANTAR PUBLIC. Badanie zostało przeprowadzone metodą CAWI (za pomocą panelu internetowego) na reprezentatywnej grupie tysiąca mieszkańców Polski i tysiąca mieszkańców Niemiec w wieku od osiemnastu do siedemdziesięciu pięciu lat przez w dniach od 14 lutego do 22 lutego 2022 roku, a zatem bezpośrednio przed rosyjskim atakiem na Ukrainę. Obie ogólnokrajowe próby respondentów są reprezentatywne ze względu na płeć, wiek oraz miejsce zamieszkania.

Czytaj więcej: J.Kucharczyk, A.Łada-Konefał, Polacy i Niemcy - jak dalecy, jak bliscy, Barometr Polska-Niemcy 2022 

Raport do pobrania: https://www.isp.org.pl/pl/publikacje/polacy-i-niemcy-jak-dalecy-jak-bliscy-barometr-polska-niemcy-20...