20 lat rozszerzenia UE: Polska i zbliżenie do Niemiec

20 lat rozszerzenia UE: Polska i zbliżenie do Niemiec

Spotkania  poświęcone 20. rocznicy rozszerzenia Unii Europejskiej w ramach Koła Dyskusyjnego Polska oraz w redakcji dziennika Tagesspiegel były okazją do podsumowań, krytycznej analizy sytuacji Unii Europejskiej oraz dyskusji o nowych wyzwaniach i perspektywach - w tym o kolejnym etapie rozszerzenia Wspólnoty.

23 kwietnia 2024 r. odbył się warsztat w ramach Koła Dyskusyjnego Polska. Wydarzenie w formule Chatham House miało nakreślić polsko-niemiecką wizję rozwoju projektu europejskiego.

Przedstawiciele świata polityki, nauki i społeczeństwa obywatelskiego szukali odpowiedzi na pytania o zagrożenia bezpieczeństwa i przyszłość Unii Europejskiej, jej znaczenie geopolityczne oraz rolę Polski i Niemiec w procesie akcesyjnym Ukrainy i nowej polityce wschodniej Unii Europejskiej. Podkreślono, że w obliczu zagrożenia ze strony Rosji i niepewnych relacji z USA istotne staje się wypracowanie kompromisów wśród państw członkowskich Unii Europejskich, mimo różnic zdań.

Podziękowania za wkład w dyskusję należą się w szczególności: Karolinie Wigurze z Fundacji Kultura Liberalna, Barbarze Lippert ze Stiftung Wissenschaft und Politik, Sybille Sorg z Federalnego Ministerstwa Spraw Zagranicznych, Axelowi Schäferowi, posłowi do Bundestagu i ekspertowi SPD ds. polityki zagranicznej, Laurynasowi Vaičiūnasowi z Kolegium Europy Wschodniej im. Jana-Nowaka-Jeziorańskiego oraz Agnieszce Walter-Drop, reprezentującej Parlament Europejski.

25 kwietnia 2024 r. w redakcji dziennika Tagesspiegel odbyła się debata podsumowująca 20 lat członkostwa Polski w UE, w szczególności jego znaczenia dla Polski i pozostałych państw członkowskich oraz wpływu przystąpienia Polski do UE na relacje bilateralne Dyskusję moderował  Christoph von Marschall. Partnerem wydarzenia była Fundacja Współpracy Polsko-Niemieckiej.

Irene Hahn-Fuhr, członkini zarządu FWPN i kierownictwa think tanku „LibMod - Zentrum Liberale Moderne”, podkreśliła rolę Niemiec jako „adwokata” Polski w drodze do członkostwa w UE. Przypomniała też że to właśnie Niemcy uniemożliwiły Polsce pełnoprawne członkostwa w UE przed 2011 r., będąc siłą napędową modelu 2+3+2, który umożliwił Polsce swobodny przepływ siły roboczej dopiero po siedmiu latach. Wbrew pierwotnym obawom, rozszerzenie UE - jak wiemy dzisiaj - pobudziło niemiecki rynek pracy i wzrost gospodarczy. 

Ekspert ds. Polski Kai-Olaf Lang stwierdził, że rozszerzenie UE wyzwoliło ogromny potencjał współpracy i doprowadziło do  wyraźnego zbliżenia w relacjach polsko-niemieckich. Podkreślił znaczenie konstruktywnego dialogu w sytuacji różnicy zdań.

Jak wyjaśniła Agnieszka Łada-Konefał, wicedyrektorka Niemieckiego Instytutu Spraw Polskich wizerunek Niemiec w Polsce zmienił się w ciągu ostatnich 20 lat, W oparciu o wyniki Barometru Polska-Niemcy Polacy mają bardziej realistyczny, a mniej wyidealizowany obraz zachodniego sąsiada.

Koordynator Rządu Federalnego ds. Polsko-Niemieckiej Współpracy Międzyspołecznej i Transgranicznej Dietmar Nietan był przekonany, że konkretne inicjatywy przełożą się na ożywienie w stosunkach polsko-niemieckich, szczególnie w kontekście zaplanowanych na lipiec wspólnych polsko-niemieckich konsultacji międzyrządowych. Opowiedział się za wzmocnieniem istniejących i sprawdzonych instytucji społeczeństwa obywatelskiego, takich jak Fundacja Współpracy Polsko-Niemieckiej, aby umożliwić szeroko rozumiane zbliżenie społeczeństw Polski i Niemiec. 

Współprzewodniczący Rady Fundacji Markus Meckel przypomniał rok 1989 i pokojową rewolucję, która była częścią przemian w Europie Środkowo-Wschodniej jako elementy wspólne w polskiej i niemieckiej kulturze pamięci. Jego zdaniem należy rozszerzyć tę perspektywę, także o budowanie wspólnej pamięci o tragicznych wydarzeniach jak np. 85. rocznica paktu Ribbentrop-Mołotow.

Podsumowanie dyskusji na stronie dziennika Tagesspiegel autorstwa Aleksandry Lebedowicz dostępne pod linkiem: https://bit.ly/3wp2HUY („Polen wollte vom Spielfeld zum Spieler werden”).

Nagranie z wydarzenia (w języku niemieckim) jest dostępne tutaj: https://www.youtube.com/watch?v=aNx89N0oUb4

30 kwietnia 2024 r. Tagesspiegel opublikował specjalny dodatek „20 lat rozszerzenia UE na przykładzie Polski” („Der Fall Polen: Ein Land im Wandel“), załącznik w PDF do pobrania na dole strony.

Dziękujemy zespołowi Tagesspiegel za współpracę.

Zdjęcia: Antonina Polukhina.