drukuj

Sprawozdanie z konferencji pt. Polska polityka zagraniczna w stosunku do Niemiec. Bilans i perspektywy (1.10.2015)

Celem konferencji zorganizowanej przez Fundację Współpracy Polsko-Niemieckiej i Instytut Zachodni było podsumowanie dotychczasowej polskiej polityki zagranicznej wobec Niemiec i dyskusja o roli i znaczeniu Polski w niemieckiej polityce zagranicznej i bezpieczeństwa. Uczestnicy pierwszego panelu omawiali wpływ nowej sytuacji geopolitycznej w Europie, w tym min. konfliktu ukraińsko-rosyjskiego i masowej migracji do Unii Europejskiej na politykę zagraniczną i bezpieczeństwa Polski i Niemiec oraz na relacje bilateralne obu krajów. Prof. dr. hab. Erhard Cziomer z Krakowskiej Akademii im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego wskazał na przemianę, jaką przeszły Niemcy w ciągu ostatnich lat, od „chorego człowieka Europy” po gospodarczą kotwicę i politycznego hegemona. Uczestnicy panelu odpowiadając na pytanie o obecną rolę i pozycję RFN w Europie, zgodnie zdefiniowali ją jako rolę „niefortunnego” hegemona. W opinii ekspertów Polska prawdopodobnie nie ma szans stać się dla Niemiec równoprawnym partnerem, natomiast ze względu na silne więzi polityczne i gospodarcze ma możliwość zajmowania uprzywilejowanej pozycji w relacjach z RFN. „Polska nie może dać się zmarginalizować, jak to miało miejsce podczas kryzysu rosyjsko-ukraińskiego i kształtowania tzw. formatu normandzkiego” – zwrócił uwagę prof. Cziomer. Z kolei prof. Miszczak wskazał, że „Polska musi się liczyć się z tym, że Niemcy w swojej nowej roli coraz rzadziej będą konsultować swoją politykę zagraniczną z europejskimi partnerami”. Dr Kai-Olaf Lang z Niemieckiej Fundacji Nauka i Polityka podkreślał, że: „częsta różnica interesów Polski i Niemiec może prowadzić do podważenia europejskiej solidarności". Anna Kwiatkowska-Drożdż z Ośrodka Studiów Wschodnich oceniając stan relacji polsko-niemieckich stwierdziła, że są one dobre i jednocześnie zwracała uwagę, że Niemcy w swojej polityce zagranicznej często w uprzywilejowany sposób traktują interesy z Rosją kosztem swoich głównych partnerów w UE. Prof. Cziomer podsumowując dyskusję w ramach pierwszego panelu wskazał, że: „w długoletniej perspektywie Polska we współpracy z Niemcami w tak ważnych kwestiach jak gospodarka czy polityka bezpieczeństwa osiągnie znacznie więcej niż działając w tych obszarach w pojedynkę”.

Druga część konferencji, moderowana przez Andrzeja Jonasa z „The Warsaw Voice”, była poświęcona roli ośrodków eksperckich i badawczych w kształtowaniu stosunków polsko-niemieckich. Redaktor Jonas rozpoczął dyskusję następującą uwagą: „Relacje polsko-niemieckie są najlepsze od 1000 lat. Dlaczego teraz zdajemy się coraz bardziej zaniedbywać stosunki z naszym sąsiadem, im bardziej jest on ceniony na świecie?”. Zarzucił rządom obu państw ignorowanie instytucji badawczych oraz tworzonej przez nie wartości dodanej w kształtowaniu relacji dwustronnych. „Informacje instytucji badawczych są zawsze najbardziej aktualne, służą podtrzymywaniu kontaktów z zagranicą i panuje w nich ciągłość. Gdybyśmy chętniej korzystali z porad takich instytutów może dałoby się zapobiec kryzysowi migracyjnemu i konfliktowi na Ukrainie” – stwierdził. Ubolewał także, że kręgi rządowe nie są bardziej skłonne słuchać głosu instytutów. Dr Michał Nowosielski, dyrektor Instytutu Zachodniego nawiązał do wypowiedzi Andrzeja Jonasa, zwracając uwagę, że zjawisko to dobrze ilustruje sytuacja Instytutu Zachodniego. Poznańska placówka niemcoznawcza prowadzi od 70 lat badania nad stosunkami polsko-niemieckimi i Niemcami. Obecnie Instytut Zachodni po obniżeniu dotacji przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego otrzymuje zaledwie 800 tys. zł. Zwiększająca się rola Niemiec w Europie nie przekłada się na wsparcie przez państwo badań prowadzonych przez instytucję, która od wielu lat jest wiodącym ośrodkiem w dziedzinie studiów nad stosunkami polsko-niemieckimi i problematyce niemcoznawczej. Paweł Pietrzak, dyrektor Departamentu Analiz Strategicznych w Biurze Bezpieczeństwa Narodowego podkreślał, że BBN często korzysta ze źródeł, tworzonych przez ekspertów i badaczy i przedstawił listę niezależnych raportów, opinii i informacji, regularnie zamawianych przez rząd, które mają duży wpływ na kształtowanie polityki. Ponadto Biuro Bezpieczeństwa Narodowego organizuje strategiczne Forum Bezpieczeństwa, w którym bierze udział wielu ekspertów, dyplomatów i naukowców. Prof. dr Dieter Bingen z Niemieckiego Instytutu Polskiego w Darmstadt omawiając stan badań niemieckich na temat Polski wskazywał, że w ciągu ostatnich lat bardzo wzrosło zainteresowanie Polską wśród Niemców. Jego zdaniem przyczyną tego nie jest tylko rozwój gospodarczy Polski, ale również działalność instytutów niemieckich odpowiedzialnych za badania i upowszechnianie wiedzy na temat Polski. Informacje przekazywane przez ośrodki eksperckie i instytuty badawcze oraz ich szeroka działalność w obszarze przestrzeni publicznej stanowią fundament realizowanych działań politycznych.

Frederic Schulte

Zdjęcia z konferencji

Wideorelacja

PROGRAM

10.00 Otwarcie konferencji: prof. dr hab. Krzysztof Miszczak (Dyrektor FWPN)

10.10. Panel 1. Polityka zagraniczna i bezpieczeństwa Polski wobec Niemiec

Jak Polska definiuje obecną rolę Niemiec w Europie? Jakie są pozytywne i negatywne strony ścisłej współpracy
z Niemcami? Czy dzięki temu Polska poszerza, czy też ogranicza obszar swojego międzynarodowego oddziaływania?

Referenci: prof. dr hab. Erhard Cziomer (Akademia im. Andrzeja Frycza-Modrzewskiego), Anna Kwiatkowska-Drożdż (Ośrodek Studiów Wschodnich), dr Kai-Olaf Lang (Stiftung Wissenschaft und Politik), prof. dr hab. Krzysztof Malinowski (Instytut Zachodni)

Moderacja: prof. dr hab. Krzysztof Miszczak (Dyrektor FWPN)

11.40. Przerwa kawowa

12.00 Panel 2. Rola ośrodków naukowych i eksperckich w kształtowaniu stosunków polsko-niemieckich

W jaki sposób ośrodki badawcze mogą współkształtować politykę zagraniczną Polski? Jak powinna przebiegać współpraca między stroną rządową a ośrodkami naukowymi i eksperckimi w zakresie stosunków polsko-niemieckich?

Referenci: prof. dr Dieter Bingen (Dyrektor Deutsches Polen Institut), dr Michał Nowosielski (Dyrektor Instytutu Zachodniego), Paweł Pietrzak (Dyrektor Departamentu Analiz Strategicznych, Biuro Bezpieczeństwa Narodowego)

Moderacja: Andrzej Jonas (The Warsaw Voice)

13.30 Podsumowanie konferencji: Andrzej Jonas (The Warsaw Voice)

13.45 Lunch